İkili işlem (Pair Trade Nedir? Pari Trade Nasıl Yapılır? | 2023

İkili işlem (Pari Trade) Nedir?

Pair trade bir diğer ismiyle ikili işlemler kısa dönemli bir yatırım stratejisidir. İlk uygulaması 1980’li yılların ortalarında Morgan Stanley’de olan Wall Street kuantı Nunzio Tartaglia’ya atfedilir. Bu grup öncülüğünde uygulamaya konulan stratejinin amacı korelasyonu yüksek iki yatırım aracının fiyatları arasında oluşan uyumsuzluklarından faydalanarak kar elde etmektir.  İkili işlem bir alım ve bir de satım işlemi olduğu için tek yönlü işleme göre daha az risk barındırmaktadır. Bu strateji sayesinde geçmişteki performanslar rakamsal ve grafiksel olarak incelenebilir, ele alınan getiriye göre sıralama yapılabilir ve seçilecek olan stratejiye göre pozisyon alınabilir.

İkili işlemlerde hisse senetlerinin alım satım aralıklarının dışında bir fiyat ilişkisiyle alım satım yapılmakta olup benzer özelliklere sahip iki şirket veya fonu belirlemeyi amaçlayan, yönsüz, göreli bir değer yatırım stratejisidir. Bu yatırım stratejisi, piyasa tarafsızlığını korurken, aşırı değerli menkul kıymeti açığa satarken, düşük değerli menkul kıymeti satın almayı gerektirecektir. Bu durum piyasa tarafsızlığı veya istatiksel arbitraj olarak da adlandırılabilir.

Fiyatları uyumsuzluk gösteren yatırım araçlarından, eş zamanlı olmak şartıyla yüksek performans göstermesi beklenen araç alınırken düşük performans göstermesi beklenen yatırım aracı satılır. Ancak,  A hissesini bugün alıp B hissesini yarın satmak pair trade değildir. Buradaki önemli nokta işlemin eş zamanlı olmasıdır.

İkili işlem, ilişkili iki varlıkta eşzamanlı pozisyon almayı içermektedir. Buradaki fikir, tipik olarak tek bir varlığın fiyat evrimini doğru bir şekilde yakalamak zor olsa da bir çift pozisyonunun daha iyi modellenebilecek ortalama geri dönüş sergileyebileceğidir. Kısacası  pair trade işlemi, iki varlık arasındaki fiyat yakınlaşmasından kar elde etmeyi amaçlayan, piyasadan bağımsız bir stratejidir. Ortalama geri dönüşlü fiyat yayılımının pratik örnekleri arasında hisse senedi\EFT çiftleri, vadeli işlemler ve spotu, fiziksel emtia ve ilişkili EFT’ler ve daha fazlası yer alır. Ortalamayı geri döndüren portföyleri belirlemek için otomatikleştirilmiş yaklaşımlar da vardır.

İkili İşlem Stratejisi

Çift ticareti, ilişkileri belirlemek, ilişkinin yönünü belirlemeye yardımcı olmak ve ardından verilere dayalı olarak bir ticaretin nasıl yürütüleceğini belirlemek için istatistikleri kullanma eğiliminde olan bir stratejidir. Yatırımcı, eşitsizlik düzeltildiğinde para kazanma beklentisiyle, hisse senedi veya fon gibi iki veya daha fazla finansal araç arasındaki piyasa dengesizliklerinden yararlanmaya çalışır.

Bu ilişkileri ölçmek için yatırımcı istatistikleri, temelleri, teknik analizleri ve hatta olasılıkları kullanacaktır. İkili işlemin ana anahtarlarından biri, finansal araçlar arasında güçlü korelasyonlar bulmak ve böylece daha fazla analiz için bir temel oluşturmaktır. Ampirik veriler daha sonra, yatırımcının başarılı işlemleri yürütmenin verimli ve metodik bir yolunu sağlayan bilgileri ortaya çıkarmak için incelenir. İkili işlemlerde diğer ticaret yöntemlerinde

olduğu gibi içerisinde inişleri ve çıkışları barındırır. İkili işlemler stratejisi iki veya daha fazla hisse senedi, sektör, endeks veya diğer finansal araçlar arasındaki korelasyona dayanır.

İkili İşlem

Birbirleriyle yüksek uyumlu grafikleri olan bir işlem çifti belirlenir. Aralarındaki korelasyonun düştüğü bir zaman kollanır. Uyumsuzluğun tekrar düzeleceğini düşünerek oluşan uyumsuzluğun tersi yönünde aynı anda iki zıt işlem açılır. Yüksek performans göstermesi beklenen uyumsuzlukta nispi olarak geride kalan yatırım aracı belli bir miktarda alınır. Düşük performans göstermesi beklenen uyumsuzlukta nispi olarak öne geçen yatırım aracı aynı parasal miktar karşılığı satılır. Uyumsuzluk ortadan kalktığında işlemler kapatılır.

Pair Trade Örnekleri

Potansiyel işlem çiftlerinin maddeleri şunlardır:

• 1)Aralarında yüksek korelasyon olması gerekir.
• 2)Aynı sektörde faaliyet göstermesi gerekir. (Coca Cola – Pepsi , Türk Hava Yolları – Pegasus)
• 3)Holding- iştirak olması gerekir.  (Sabancı Holding – Akbank )
• 4)Aynı holdingin çatısı altında olması gerekir. (Koç Holding’in iki şirketi Tüpraş ve Yapıkredi)

Aynı sektördeki rakip firmalar doğal olarak potansiyel ikili işlemleri oluşturmaktadır. Bazı şirketler, büyük ölçüde birlikte hareket etmeleri gereken aynı anda işlem gören (örneğin ortak ve tercih edilen) birkaç hisse sınıfına sahiptir. Bazı şirketler aynı anda birden fazla borsada işlem görebilir veya uluslararası iştiraklere sahip olabilir (örn. Hollanda ve Royal Shell) Bir çiftin bir bileşeni olarak genel veya sektör endeksi portföyü (ETF) kullanılabilir.

İkili İşlemlerin Avantajları

İkili işlemlerin avantajları şunlardır:

• 1)Aynı anda, aynı miktar parayla ve zıt yönde açılan iki işlem piyasanın etkisini nötralize eder.
• 2)Yükselen, düşen veya yatay piyasada da yardımcı kar edebilir.
• 3)Yakalandığında önemli bir arbitraj fırsatıdır.
• 4)Risk tamamen ortadan kalmasa da önemli ölçüde minimize edilmiş olur.
• 5)Sektör ve piyasa riskinden korunmaya yardımcı olur.
• 6)Hisse senetlerinin birbirleri yönüne tahminde bulunulur.
• 7)Fiyatların  tarihsel eğilimlere geri döneceğini varsayarak ortalamaya geri dönen bir stratejidir.
• 8)Kısa satış getirileri uzun pozisyonu satın almak için kullanılabileceğinden, pair trade işlem büyük ölçüde kendi kendini finanse eder.

 

İkili İşlemlerin Dezavantajları

İkili işlemlerin dezavantajları şunlardır:

• 1)İki hisse senedi arasındaki artan uyuşmazlık, şirketlerden biri hakkındaki haberlere rasyonel bir yanıt olabilir.
• 2)İşlem maliyetleri (örneğin komisyonlar, teklif – soru dağılımları) bu tür aktif bir stratejide teorik getirileri tüketebilir.
• 3)Riskten korunma fonları, piyasa verimsizliklerinden yararlanmak için otomatik olarak alım ve satım yaparak fiyattaki sapmaları izleyen algoritmik işlem stratejileri kullanır.
• 4)Bu tür program işlemleri, diğer gruplardan önce daha sıkı olan yayılmalardan yararlanmak için hızlı reaksiyon/yürütme süresi gerektirir.

Normal İşlemlerden Farkı

Klasik işlemlerde yatırımcılar yatırım yapılan enstrüman üzerinde tek yönlü pozisyon açarlar ve açtıkları yönde fiyat hareketi için beklerler. İkili işlemde ise aynı anda ve aynı meblağda iki farklı enstrümanda zıt yönlü işlem açılır. Tek yönlü işlemler piyasaya koşullarıyla yakından ilgilidir. Pair Trade işlemlerde piyasa koşulları nötralize edilmiş olur bu sayede risk unsuru da azalmış olur.

Algoritmada Korelasyon Kontrolü

İki enstrümanın grafiği mümkünse üst üste açılmalı, uyum gözlenmelidir. Tercihen büyük fiyatlı olan küçük fiyatlı olana bölünmeli ve bir oran\ katsayı elde edilmelidir. Bu oranın salınım yaptığı aralık tespit edilmelidir. Uyumsuzluk bölgelerindeki uç değerler ve yaklaşık bir orta seviye tespit edilmelidir. Bu seviyeden uzaklaşma miktarı arttıkça oranın tekrar seviyeye geri döneceği öngörüsüyle işlem yönü seçilmelidir.

İkili İşlemin Yatırımcıya Katkıları

Aynı anda, aynı miktar parayla ve zıt yönde açılan iki işlem, piyasanın etkisini nötralize eder. Yükselen, düşen veya yatay piyasada da yatırımcı kar edebilir. Yakalandığında önemli bir arbitraj fırsatıdır. Risk tamamen ortadan kalkmasa bile önemli ölçüde minimize edilmiş olur.

İkili İşlemde Yatırımcının Dikkat Etmesi Gereken Noktalar

İşlem yapılacak çiftler arasında mutlaka güçlü bir uyum, yüksek pozitif korelasyon olmalı. İyi bir pozisyon büyüklüğü seçimi ile, uygun zamanlama kollanarak, karar verme becerisini gerektirir. Stratejisinin çok fazla riskli olmamasına rağmen, yatırımcı seyrek ortaya çıkan bu fırsattan ilk yararlananlardan olmalıdır. Asla kar garantisi yoktur.

Sonuç

Finansal araçların alım satımı içerisinde yer alan pair trade işlemler, istatiksel arbitrajda bir yöntem olarak kategorize edilen bir stratejidir. Yatırımcı, belirli bir süre boyunca güçlü bir uyumluluk içinde olan iki hisse senedi bulur, bu iki varlık arasında uyumsuzluk çıktığı zaman düşük performansa sahip olan hisse senedi satılır, yüksek performansa sahip olan hisse senedi alınır. Stratejinin arkasındaki fikir ise hisse senetlerinin fiyat güçlerinin yakınsamasından kazanç elde etmektir.

 Yazar: Beril Yamer

  Kaynakça

• Fidelity.com
• Yatırımkredi.com
• İnvestopedia.com
• Oreilly.com
• Towardsdatascience.com
• Researchgate.net
• Unlumenkul.com
• Steven Skiena Lecture 23: Pairs Trading
• Gedik Yatırım- Teknik Analiz Eğitimleri
• Algoritma Dünyası- Pairs Trading