Bollinger Bantları Nedir? Nasıl Yorumlanır? |2023

Bollinger Bantları Nedir?

Bollinger Bantları, teknik analizde sıklıkla kullanılan yöntemlerden bir tanesidir. Bu makalede Bollinger Bantlar ve etkin piyasa koşulları incelenmiştir. John Bollinger tarafından tasarlanan bu yapı üç kademesiyle ekonomik göstergeleri hızlı ve anlaşılır düzeyde sunmaktadır. Bu çalışma fiyatların nasıl yönleneceği hususunda veriler sunmakta ve yatırımcılara yön göstermektedir. Bollinger bantlarının anlaşılırlığı kolay olduğundan bir çok yatırımcı tarafından kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki B.Bantları yüksek piyasalarda daha başarılı sonuçları göstermektedir. Temel ve teknik analiz yaklaşımlarla geçmişteki veriler incelenerek finansal mevduatlarla ilgili mevzu olan finansal yatırım ve piyasa hakkında bilgi edinimi sağlanmaktadır.

Bollinger Bantlarının Ortaya Çıkması

Finansal piyasalarda bulunan menkul kıymet değerlerinin, ayrıntılı bilgilerini ve ön görülen oranlarını belirten sisteme etkin piyasa sistemi denilmektedir. Etkin piyasa hipoteziyle ilgili ilk çalışmalar 1953 yılında Kendall tarafından ortaya atılmıştır. Kendall hipotezine göre istikrarlı fiyat göstergeleri beklenirken aksi bir durum olarak finansal varlıkların bir önceki veriden bağımsız olduğu gözlenmiştir.

Kendall’ın bu fikri etkin piyasa hipoteziyle çelişmektedir. 1960 ve 1970 yılları arasında Amerikalı ekonomist Eugene Fama etkin piyasa çalışmasını şu şekilde açıklamıştır; geniş bir yatırımcı grubunun karlarını maksimize etmek amacıyla bir arada olduğu piyasada, üç temek özellik olması gerekmektedir. Bunlar; işletimsel etkinliğin, dağıtımsal etkinliğin ve bilgisel etkinliğe sahip olması gerekmektedir. Bu etkinliğin tam olduğu piyasalarda yatırımcılar birbiriyle rekabet halindedir ve piyasada tam bilgi hâkimiyeti söz konusudur.

Etkin piyasaya göre; uzun süre piyasada bulunan likit varlıkların gerçek değerlerinin altında yada üzerinde olamaz. Fama’ya göre piyasa etkinliği üç basamaktan oluşmaktadır. Bunlardan ilki; zayıf etkin piyasalardır bu piyasada hazine bonoları geçmiş rakamlarından bağımsız hareket ettiği için zayıf piyasalarda ileriye dönük tahmin yapmamız mümkün değildir. Teknik analizle fiyat tahmini yapılamaz. İkinci piyasamız; Yarı güçlü etkin piyasalar aynı zamanda zayıf piyasayı da kapsamaktadır. Bu piyasada yatırımcıların bir kısmı tam bilgiye ulaştığından hazine bonolarından bir kısım kar elde edilmektedir. Bu piyasada yüksek kar hedefleri gerçekleştirilemez.

Normalin üzerinde elde edilen karlarda temel ve teknik analizin bir arada kullanılmasıyla elde edilmektedir. Üçüncü piyasamız; Güçlü etkin piyasalarda tam bilgi hâkimiyetinden söz edebilmekteyiz. Tam bilgi hâkimiyeti varsayımı altında yüksek kar elde edilemez yatırımcıların hepsi yapılan analizleri inceleyip benzer yatırımlara yönelebileceğinden yüksek kar oranı mümkün değildir. Bu piyasalarda hiçbir analiz yöntemi işe yaramamaktadır. 1970 yılına kadar yapılan çalışmalar göstermiştir ki yatırım unsurları tekrarlı değil benzersiz hareket etmektedir. Geliştirilen bu çalışmalar göstermiştir ki zayıf ve yarı güçlü piyasalarda teknik analiz kullanılarak “yüksek kar” elde edilebilmektedir.

Teknik Analiz Nedir?

Charles Dow 1990’lı yıllarında teknik analiz kavramını ortaya atmıştır. Bu kavram Amerikan ekonomisine yön veren bir yapıya sahip olmuştur. Kısa vadeli dönemlerde kullanılmaktadır. Teknik analiz; tüm finansal piyasalarda kullanılan bir yapıdır. Bu yapıya göre yatırımı gerçekleşecek menkul kıymetin geçmiş yıllardaki fiyat hareketleri gözlemlenerek, gelecekte oluşabilecek fiyat hareketlerinin tahmin edilebilmesi durumudur. Bu yöntem yatırımcıların kar amacı güttüğü sistemlerde başrol oynamaktadır. Teknik analiz; matematiksel yaklaşım altında geçmiş verilerin incelenerek gelecek veriler hakkında tahmin edilebilecek veriler sağlamaktadır. Teknik analizlerden birçok veri setleri elde edilebilmektedir. Elde edilen analizler sayısal verilerle sağlandığından sübjektif yorumlar gerekmemektedir.

Temel Analiz Nedir?

Uzun vadeli yatırım araçlarının yönlendirilmesinde kullanılmaktadırlar. Bu yöntem genellikle şirketlerin finansal aksaklıklarını kontrol etmek amaçlı kullanılmaktadır. Temel analiz yöntemleri sayesinde hangi para biriminin değer kazanacağı, mevduatların gelecek dönemde hangi fiyattan değer göreceğini belirlemektedir. Bu yöntem ekonomik verileri incelemenin yanında ülkelerin siyasi ve politik gelişmelerini de incelemektedir. Temel analiz yöntemini örneklemek gerekirse; Euro ve Dolar para birimlerini ele alalım İngiltere’nin 2020 yılında daha düşük enflasyon oranını ve ihracat rakamlarını yükselteceğini ve faizlerde indirime gideceğini öngörelim. Amerikan’ında 2020 yılı içerisinde faizlerini artıracağını ele alalım. Diğer değişkenleri sabit kabul edelim. Bu koşullar altında ileri yönlü analizimiz şu şekilde olacaktır; Euro değer kaybedecek bundan dolayı Dolar Euro parite sininin yukarı yönlü hareket edeceğini tahmin edebiliriz.

Bollinger Bantları

1980’li yılların başında piyasalardaki alım satımda gerçekleşen verilerin daha hızlı ölçülebilmesi için analist BB John Bollinger tarafından tasarlanmıştır. En çok kullanılan teknik analiz yöntemi olan bollinger bantları piyasalar ile ilgili değişimleri gözlemleyerek gelecek yatırımlara yön vermektedir. Bollinger bantları 3 ayrı yapıdan meydana gelmektedir. Bunlar; orta bant, üst bant ve alt banttır. Piyasadaki fiyatlar genel seviyesi üst ve alt bandın içerisinde yer almaktadır.

Bu bantlar aynı zamanda tavan ve taban fiyatı da belirlemektedir. Alt ve üst bandın oluşumu; 20 günlük finansal hareketin ortalaması alınarak yukarı ve aşağı yönde iki standart sapma kadar ötelenmesiyle oluşmaktadır. John Bollinge’ra göre ortalamanın değeri 20 periyod olarak hesaplanmalı fakat farklı piyasalarda başka periyod rakamları da temel alınabilmektedir. Fiyatlara ait bantlarda daralmanın gözlenmesi ileriki dönemlerde bakılan alanda kırılma yaşanacağı gözlemlenmektedir.

Fiyatlar üst ve alt banttan taşacak şekilde veri gösterirse bu durumun uzun sürmeyeceği tekrar iki bant arasına gireceği saptanmıştır. Fiyat çizgisi üst banda yakın bir noktada kapanış sağlıyorsa bu durum yükseliş trendi olduğunu, alt banda yakın yönde kapanma yapıyorsa düşüş trendi olduğunu göstermektedir. Fiyatlar alt bandın dışına çıktığında yeniden eski haline döneceğinden fiyatlar düşecek şekilde değil fiyatlarda yükselme olacak şekilde yorumlanmaktadır.

Bollinger Bantlarının Yorumlanması

• Fiyatlar üst bollinger bandına yaklaşırsa = yükseliş trendinin devam etmesi beklenmektedir.
• Fiyatlar alt bollinger bandına yaklaşırsa = düşüş trendinin devam etmesi beklenmektedir.
• Fiyatlar orta seviyeden üst bollinger bandına yaklaşıyorsa =yükseliş beklenir.
• Fiyatlar orta seviyeden alt bollinger bandına yaklaşıyorsa =azalış beklenir.
• Fiyatlar bollinger bantlarının dışına çıkarsa = fiyatlar kısa dönemde kanala geri dönmektedir.
• Fiyatların, Bollinger Bandının üst kısmını aşması = süregeleceği düşünülerek alım pozisyonuna açılması gerektiği düşünülmektedir.
• Bollinger Bandının genişlediği ve fiyatların sıçrama yaptığı dönem = yeni trend başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

 Bollinger Bantlarının Hesaplanması

1.Ortalama bandının hesaplanması

OBB: N-Günlük Hareketli Ortalama

(20 Günlük Hareketli Ortalama )

N= periyod sayısı (genellikle 20 baz alınır)

2. Alt Bollinger Bandının hesaplanması

ABB  OBB  2 SSN

SSN: N günlük Hareketli Standart Sapma

( Orta Bollinger Bandı – 2 Standart Sapma)

3. Üst Bollinger Bandının hesaplanması

ÜBB  OBB  2 SSN

(Orta Bollinger Bandı + 2 Standart Sapma )

Sonuç

Ekonomi sosyal bilimi ortaya çıktığı tarihten itibaren gelişerek ilerlemiştir. İnsanoğlu daima kendi temel ihtiyaçlarını ve isteklerini giderebilmek için ellerinde birikim yapmaya meyilli olmuşlardır. Ellerindeki varlıkların daima büyümesini hedeflemişlerdir. Ellerindeki varlıkları büyütmek isteyen yatırımcılar piyasayla ilgili tam bilgiye ulaşma çabası içine girmektedir. Piyasalardaki tam bilgiye ulaşma çabaları piyasa hareketlerinin gözlemlemesine ve nitel yorumlar çıkarmaya yönlendirmiştir. Yıllar içinde finansal hareketler gözlemlenerek çeşitli analist ve ekonomistler tarafından yorumlanarak ileriye dönük tahminler yürütülmek istenmektedir.

Piyasaların yorumlanıp tahmin edilmesi finansal mevduatlara yön vermiş ve çeşitli ekonomik yapıların oluşmasını sağlamaktadır. Teknik ve temel analiz yöntemleri sayesinde yatırımcıların yaptığı gözlemler kar amacı güden yatırımlara dönüşmektedir.

Yazar: MİNE ŞEN

KAYNAKÇA

• PROF.DR RAMAZAN AKTAŞ “Finansal Piyasalar ve Kurumlar”,
• Yrd. Doç. Dr. Çiğdem ÖZARI “TEKNİK İNDİKATÖRLERİN ETKİNLİĞİ”,
• İLKER PARASIZ “İktisadi Verilerin Analizi”,
• Forex Yatırım / MAKALE NO:344
• PROF.DR ARİF ERSOY “İktisadi Düşünceler Tarihi”,
• Karan, Mehmet Baha. Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi”, 2. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.