Seçim Haftası Dolar Neden Artıyor?
Geçtiğimiz yazımızında Fed’e rağmen doların neden arttığını Türkiye ekonomisi özelinde olan yapısal sıkıntıları ele almıştık. O yazımıza ulaşmak için linki tıklayabilirsiniz.
Dolar 22 Mart Cuma Günü serbest piyasada 5.84 civarına kadar yükselmiş ve dolar karşısında değer kaybetmişti.
Pazartesi günü itibari ile Merkez Bankası TL’deki bu atağı kısabilmek için Uluslararası finans piyasalarında TL’nin değer kaybedeceğine yönelik pozisyon almak isteyenlerin maliyetini yükselten bir adım atmış ve swap işlemlerini kısmıştır. Swap işlemi basit şekilde yabancı yatırımcıların TL’nin değer kaybedeceğini düşünerek buna yönelik TL cinsinden borçlanmasıdır.
Cuma günü TL’nin düşeceğine yönelik pozisyon almak isteyen yabancı yatırımcıların gecelik ödediği faiz yüzde 90 seviyesine kadar yükselmişti. Pazar gecesi uluslararası piyasalarda dolar/TL işlemleri açıldığında kamu bankalarının FX traderlerinin ne pahasına olursa olsun TL’yi savunma talimatı ile işlemler yaptığı konuşulmaya başlandı. Bu hamle ile pazartesi günü Dolar Kuru, TL’nin değer kazanması ile gün sonu 5.55 seviyelerine kadar geriledi.
Twit’in açıklaması Türk Kamu bankaları Bloomberg ekranına giriş yapıyor. Parmaklar hazır bekliyor (Pazar gecesi atılmıştır)
Turkey forex traders at state banks logging on to bloomberg.
Fingers at the ready…— Sirushe Hewazy (@macrokurd) 24 Mart 2019
Para piyasası ile ilgili bir diğer bir haber ise Cuma günü kur yükselişinden sorumlu tutulan JP Morgan raporu nedeniyle yatırım bankası JP Morgan için BDDK tarafından açılan soruşturmaydı.
Buraya kadar haberleri analiz ettikten sonra diğer gelişmeleri yakından inceleyelim.
İçindekiler
SWAP Faizler
Cuma gecesi doların TL karşısında değer kazanacağını düşünen Londra ve Tokyo merkezli traderler yüzde 90’a ulaşan gecelik faizler ile işlem yapmıştı. Faiz yükseldikçe yabancılar için Türk lirasının düşmesine yönelik açılan pozisyonların maliyeti yükselmekte. Buna rağmen dün yüzde 130 seviyesine yükselen Dolar TL swap faizi bugün yüzde 250 seviyesine kadar yükseldi.
Londra #swap piyasası TL faizleri… dün kapanış ve TSİ 13:00 itibariyle son durum: pic.twitter.com/M5DYLq6rUQ
— beş.yüz.yedi (@e507) 26 Mart 2019
Bunun açıklaması şu yıllık yüzde 250 faiz gecelik olarak yüzde 0.68 maliyet demektir. yani yabancı bir yatırımcı TL’nin değer kaybedeceğine yönelik pozisyonu için günlük 0.68 , 5 gün için yüzde 3.4 faiz ödemeyi göze almaktadır.
Herkes Londra, swap muhabbeti yapıyor ama dikkatten kaçan şey şu. Daha 2 hafta önce dolar 5.30 sakin sakin giderken, şu an Londra’da %230 gecelik faiz vermeyi göze alıp hala usdtry longlayan para tacirleri ne öğrendi 2 hafta sonra veya ne gördü de ısrarla savunuyor/savundu.
— ASLAN KRAL (@TraderKng) 26 Mart 2019
Türkiye CDS Kredi Temerrüt Riski
Diğer bir dikakt çekici durum ise Türkiye’nin Credit Default Swap yani kredi temerrüt riskine yönelik endeksin rekor düzeylerde yaşadığı artış. CDS kısaca bir ülkenin batma riski karşısında ödenen risk primini ifade eder. CDS artıyorsa bir ülkeye yatırım yapmak riskli hale geliyordur. Risk artışı faizleri de artıran bir unsurdur. 450 seviyesi ile Ağustos ayı seviyelerine yaklaşmaktadır.
Merkez Bankası Dolar TL Rezervi
Merkez Bankası pazartesi günü piyasalara dolar rezervinde yaşanan ani azalma ile ilgili olağandışı bir durum olmadığına yönelik yazılı ve sözlü açıklamada bulundu. Buna göre Merkez Bankası döviz rezervlerinde hızla meydana gelen 6.5 milyar dolarlık düşüş Botaş ve diğer kamu kurumları için yapılan ödemelerden kaynaklanıyordu.
Buna rağmen yabancı yatırımcılar Merkez Bankası’nın bilgi sakladığına dair görüşlerde bulundu. Yatırım yapılacak ülkenin şeffaf olması gerektiğini vurguluyor. Bilgi eksikliği risk primini yükselten unsurlardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
Yine bir diğer durum ise Merkez Bankası döviz stoğunun IMF tanımlı bir ülkenin net döviz rezervi o ülkenin 3 aylık ithalatını karşılayacak kadar olmalı tavsiye limiti sınırına dayandı. Bu bir ülkenin kısa vade için ithalatı ve döviz kurları için olumsuz etki yaratan unsur olarak karşımıza çıkıyor.
JP Morgan Olayı
Yabancı Yatırımcıların bir diğer kaygısı ise Türkiye’nin JP Morgan hakkında manipülatif işlem tavsiyesi verdiğine yönelik açtığı soruşturmadır. Bu soruşturma yabancı yatırımcılar tarafından piyasa müdahalesi ve yatırım özgürlüğünün kısıtlanması olarak algılandı. Bu yüzden bu tarzda soruşturmaların artmasının Türkiye hakkında yazılacak yatırım raporlarını azaltacağı, azalan raporların ise Türkiye’ye yatırım yapılma ihtimaline zarar vereceği vurgulanıyor.
Kamu Bankalarının Kredi Genişlemesi
Doların Yükselmesini tetikleyen bir diğer unsur ise özellikle kamu bankalarının seçim öncesi oldukça fazla miktarda kredi dağıtması. Türkiye’nin yaşadığı kur şokunun kaynaklarından biri talep kaynaklı enflasyondu. Özellikle ithal malına olan talep Türkiye’nin cari açık oranlarını yükselterek döviz stoğuna önemli derecede zarar veriyordu. Buna rağmen seçim sathı mahalline girilmesi ile Kamu bankaları özel bankaların yerine para musluklarını açarak düşük faizli kredi saçmaya başladı. Bu kredi genişlemesi çok kısa sürede 2017 düzeylerine doğru hareket etmeye başladı. Ekonominin temel kanunlarından biri miktarı bol ols-ab şeyin fiyatının düşmesidir. Kredi genişlemesi ile bollaşan Türk Lirası’nın değer kaybetmesini bekleyen yerli ve yabancı yatırımcıların döviz cinsi pozisyonları tarihi rekor seviyelere (180 milyar dolar) civarı geldi.
Kredi Genişlemesi
Grafikteki mor alan kamu bankalarının verdiği TL cinsinden ticari kredilerde, yeşil ise tüketici kredilerindeki 13 haftalık ortalama değişim miktarını gösteriyor. Tabii kredi genişlemesinin sonuçları da var. Aşırı kredi genişlemesinin yarattığı baskı aktif kalitesini bozabilir. pic.twitter.com/EUbSJaax3E
— Ibrahim M. Turhan (@ibrahimmturhan2) 26 Mart 2019