İçindekiler
Faiz Düşerse Ne Olur?
Bu yazımızda faiz düşerse ne olur? Faiz düşerse dolar yükselir mi? Faiz düşerse enflasyon düşer mi? bu ve benzeri sorulara para politikaları kapmasında cevap vermeye çalışacağız. Yazımıza başlamadan önce, öncelikle faiz nedir? sorusuna kısaca cevap vermemiz gerekir. Daha sonra da faiz türleri konusunda da bilgi sahibi olmamız gerekir.
Faiz kısaca, borç verilen veya borç verilecek paranın fiyatıdır. Tasarruf sahipleri ya da fon fazlası olan kişilerin paralarını kiralamak için onlara belirli bir dönem için ödenen fiyattır da diyebilir. Parayı, bir mal gibi düşünmelisiniz. Bu açıdan fiyat yani faiz artınca parayı satmak isteyenlerin sayısı artarken para satın almak yani borç almak kişilerin sayısı azalacaktır.
Burada cevap vermemiz gereken diğer bir soru hangi faizden bahsediyoruz? Politika faizi düşüşü mü? Gösterge faiz düşüşü mü? Fed faizi düşüşü mü? veya diğerlerinden birisi mi?
Aslında faiz oranları belirli bir zaman içinde uyumlu olarak düşer ve uyumlu olarak da yükselir! Piyasada Faiz düşerse dönemin makro ekonomik koşullarına göre;
- Mevduat miktarı yani tasarruf miktarı azalabilir,
- Kredi miktarı artabilir
- Borsa yükselebilir
- Dolar yükselebilir
- Ticaret hacmi artabilir
Politika Faizi Düşerse Ne Olur?
Politika faizi, Merkez Bankasının 1 hafta vadeli repo oranı olarak kullandığı faizdir. Yani 1 hafta süreli olarak bankaları bu faiz oranı üzerinden fonlamaktadır. Merkez Bankası enflasyon oranını da gözeterek, politika faizini yükseltir veya düşürür.
Politika faizini düşürerek veya yükselterek piyasalara bir mesaj verir. Eğer düşürüyorsa piyasalara daha ucuza fonlama imkanı sunar. Bu imkan çerçevesinde bankaların maliyetleri de düştüğünden daha düşük faizler ile kredi kullandırabilir.
Her şeyin normal olduğu şartlarda politika faizi düşerse;
- Borsa yükselir. (İnsanlar mevduat yerine paralarını borsaya getirir mantığı ile)
- Kredi miktaru artar. Daha ucuza kredi imkanı bulan yatırımcılar yatırım yapar. Tüketiciler ise tüketimlerini arttırır.
- Yabancı yatırımcı açısından ise faiz Türk Lirası’nın cazibesidir. Faizler düşer ise veya MB böyle bir politikası bulunuyorsa TL diğer ülke para birimleri karşısında değer kaybeder.
Faiz Düşerse Kur Ne olur?
- Politika faizi düşerse dolar kısa veya orta vadede genel olarak yükselir. Çünkü yabancı yatırımcılar daha az kar etmeye başlar. Bu yüzden daha yüksek faiz veren ülkelere yönelebilir.
- FED faizi düşerse ise dolar, kısa ve orta vadede değer kaybeder. Türk Lirası değer kazanır. Yatırımcıların risk alma iştahı artar.
- Kredi faizi düşerse, kısa ve orta vadede talep edilen mal miktarı ve dolayısı ile yatırımlar artabilir. Bu yatırımlar orta ve uzun vadede ise talep enflasyonu yaratır. Bu enflasyon ise ister istemez Türk Lirası’nın değer kaybetmesine neden olur.
Faiz Düşerse Borsa Ne Olur?
- Politika faizi düşerse borsa kısa ve orta vadede yükselir. Bu yükseliş genellikle faizlerin düşmeye başladığı dönemden önce başlayabilir. Çünkü yatırımcılar, düşük faizle mevduatta beklemek yerine temettü veren hisseler ile benzer karı elde etmeye çalışabilir.
- FED faizi düşerse de borsa yükselir. Yabancı yatırımcılar, risk alma iştahı ile paralarını borsalara veya emtia piyasalarına yöneltebilir.
- Kredi faizi düşerse de borsa yükselir. Hem yatırım ve tüketim artacağından firmaların satışları ve karları yükselme ihtimali taşır. Dolayısı ile şirketlerin kar etme ihtimali de artacaktır.
Faiz düşerse genellikle ilk önce bankacılık sektöründe yer alan hisse senetlerinin değer kazanma ihtimali yüksektir. Şöyle düşünmek gerek faizler düşerse bankalar daha ucuza borçlanma imkanı bulur. Daha ucuza borçlanıp daha çok kişiye kredi kullandırır. Kredi kullandırmak da bankaların karını yükseltir. O yüzde faiz düşünce ilk önce bankacılık sektöründeki hisse senetlerinin değer kazanma ihtimali yüksektir.
Ekonominin içinde yer aldığı konjonktüre göre daha sonra dayanıklı tüketim malları üreten firmaların hisse senetlerinin yükselme ihtimali belirir. Bir sonraki aşamada da inşaat sanayisinde yer alan şirketlerin hisse senetleri gelir.
- Bankacılık Endeksi hisseleri: Garan, Isc, Ykbnk, Akbnk, Vakbn, Halkbn, Qnbfb ve diğer bankalar
- Sanayi Endeksi: Arclk, Vestl, Iheva
- İnşaat Endeksinde yer alan hisseler: Cimsa
Yukarıda yer alan hisse senetleri yatırım tavsiyesi niteliği taşımaz.
Faiz Düşerse Altın Yükselir Mi?
Faiz düşerse altın yükselir mi faiz düşerse altın fiyatları düşer mi? Bu soruya cevap vermeden sizleri ons altın, ons gümüş ile ilgili makalemizi okumaya davet ediyoruz.
Altın fiyatları iki şeyden etkilenir:
- Ons altın fiyatları
- Dolar/TL kuru
Ons altın fiyatları artarsa gram altın veya çeyrek altın fiyatı yükselir. Ons altın fiyatlarını Türkiye’nin faiz oranı etkilemez. Amerika’nın yani FED faizi veya ECB faizi etkiler. FED faiz indirise dolar değer kaybeder ama genellikle Ons altın fiyatları değer kazanır.
Dolar/TL kuru artarsa gram altın veya çeyrek altın fiyatı yine yükselir. FED faizi de, politika faizi de Dolar/TL kurunu etkiler. Bu açıdan FED faizi inerse dolar/TL kuru gevşer ama Ons fiyatları yükselir. Biri altın fiyatlarını düşürürken diğeri yükselmektedir. Eğer piyasalarda ikisinin etkisi aynı ise gram altın fiyatları değişmez.
Faiz Düşerse Enflasyon Düşer Mi?
Para Teorisi ve Para Politikasına göre faiz düşerse enflasyon düşmez! Bu anlamda değerlendirildiğinde enflasyon sebep faiz ise sonuçtur. Yumurta mı tavuktan, Tavuk mu yumurtadan sorusu gibi bir soru değildir. Bir ülkede enflasyon oranları kontrol altında tutulursa otomatik olarak faiz oranları da düşecektir.
Faiz oranları kısa vadede düşürülse bile talep kanalı ile talep enflasyonu yaratabilir. Bu talep enflasyonu ise sonradan faizlerin yükselmesine neden olur.