International Monetary Fund (IMF)

IMF, uluslararası bir para fonudur. 1944 yılında Amerika’da kurulmuş ve 1947 yılında fiilen çalışmaya başlamıştır. Merkezi Washington’dadır. Kurulduğu zaman 29 üye ülke tarafından oluşturulmuş ve bugün ise 188 üye ülkesi vardır. Başkanı 2011 yılında Christian Laggarde olarak atanmış ve görev süresi 5 yıl dolduğunda tekrardan ikinci 5 yıllık dönem için seçilmiştir.

IMF’ye üye ülkelerin belirli kotaları vardır. Bu kotalar dış ticaret hacmi ve yurt içi hasılası ile belirlenir. IMF’ye üye olabilmek için statü yükümlülükleri ve icra kurulunun koyduğu esaslara bağlı olarak hareket etmek gerekmektedir. Bir ülke üye olması halinde fona %75’ini kendi ulusal parası ve geri kalan %25’ini ise dolar cinsinden ödeme yapar. Bu şekilde fonda her ülkenin parası her an kullanıma hazır bekler. IMF kredilerinin geri ödemesi 3-4 yıldır ve kredi kullanan ülkeler düşük bir faizle ister borç aldığı para cinsinden isterse de IMF’nin parası olan SDR cinsinden öder.

IMF’nin temel amacı ekonomik krize giren üye ülkelere destek olmaktır. Özellikle 2. Dünya savaşı öncesinde faşizmin yükselmesinden sonra ekonomik sıkıntılar ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunlar tekrarlanmasın diye oluşan bu yapı üye ülkelerden aldığı destekle yine üye ve krize giren başka ülkelere finansman sağlar. Burada amaç, ülkelerin makro ekonomik konumlarını güvene almaktır. Çünkü ekonomik çöküntü salgın gibidir ve bir ülkeyi etkileyen hastalık diğerlerine de yayılacaktır.

IMF kredileri temel şartlara ve performans kıstasına dayanır. IMF kredi isteyen ülkelerden bu şartları yerine getirmesini ister. Bunlar;

Ülkenin kamu giderlerini kısıtlayacak önlemler alması gerekmektedir.

Ülke gelen vergilerin artış göstermesi için çeşitli uygulamalar da bulunmalıdır.

Paraya olan talepte azalma olması sağlanmalıdır.

Ülkeye ait para biriminin değerinin düşüşü sağlanmalıdır.

IMF sadece kredi desteği verilen bir kuruluş gibi gözükse de olayın iç yüzü daha detaylıdır. Örneğin; borcu ödeyemeyen ülke IMF’ye bunu sunar ve IMF ülkeye özelleştirme yapmasını söyler. Hangi kurumda olacağı önemli değildir. Bunlara örnek olarak enerji santralleri, sanayi alanları, kanalizasyon hizmetleri, sosyal hizmetler, limanlar, eğitim ve adli sistemler vb. kurumlar gösterilebilir. Bu özelleştirmeler bankanın desteklediği ABD şirketleri veya diğer çok uluslu şirketlerce yapılır. Bir şekilde banka buradan da çıkar sağlamayı başarır.

International Monetary Fund (IMF) Borç Verme Araçları

Stand-by Düzenlemeleri; IMF’nin ödemeler dengesi sorunları yaşayan ve yükselen pazar ülkelerine yönelik başlıca borçlanma aracıdır.

Genişletilmiş Fon Kolaylığı; Ülkelerin uzun süreli yapısal sorunlardan kaynaklı ödemeler dengesi zorluklarında kullanılan aracıdır.

Esnek Ve İhtiyati Kredi Hattı; Güçlü ve sağlam politikalara sahip, ödemeler dengesinde yakın bir baskı altında olmayan ülkeler için kullanılır.

Düşük Gelirli Ülkelere Borç Verme; Ödemeler dengesi sorunun durumuna bağlı olarak şekillenen çeşitli kredilerdir. İmtiyazlı finansman koşullarının sunulduğu bu düzenlemelerde faiz oranı %0’dır.

Eski Endonezya başkanı Sukarno IMF’yi ‘yabancı şirketlerin akıncısı’ olarak tanımlar. ‘Ekonomisi çöken ülkelere önce IMF girer ve borç karşılığında ülkeye global şirketlere açacak düzenlemeleri yaptırır.’ Böyle koşullarda hareket etmek zorunda kalınmaması için yapılması gereken şey ise çok çalışmak ve üretimi arttırarak kendi kendine yeten ülke konumuna gelmektir.