Brexit: İngiltere ve Avrupa Birliği Ekonomisine Etkileri

Brexit

Avrupa Birliği 1993 yılında kurulmuş olan bir örgüt. Bu örgütün en büyük 3 üyesinden bir tanesi de Birleşik Krallık. Fakat bazı nedenlerden dolayı İngilizler bu örgütten ayrılmak istediler ve 2016 yılında yapılan halk oylaması ile bu örgütten ayrılma kararına varıldı. İngiltere’nin bu örgütten ayrılmasına da Brexit deniyor. Brexit kelime anlamı olarak British (Britanya) ve exit (çıkış) kelimelerinden oluşmaktadır.

23 Haziran 2016 yılında yapılan halk oylamasında şaşırtan bir sonuç çıkmıştır. İngiltere halkı %52 evet yönünde oy kullanmış ve bu birlikte çıkma kararı alınmıştır.

Brexit’in Nedenleri

Brexit 2016 yılına damga vuran en önemli olaylardan bir tanesidir. Avrupa ülkeleri farklı iş birliklerinin içerisinde bulunmuşlardır. 1957 yılında ABD’nin de teşvikiyle Avrupa Ekonomik Topluluğu kuruldu. Bu topluluğun amacı gümrük birliği ve tek pazar oluşturmaktı. Altı kurucu üyesi olan Batı Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda, İtalya ve Lüksemburg’u ekonomik olarak bir arada tutmaktı. Bu topluluğa İngiltere 1961 yılında başvuruda bulunmuş fakat Fransa Cumhurbaşkanı General de Gaulle buna karşı çıkmıştır. Ancak Fransa Cumhurbaşkanı General de Gaulle görevden ayrıldıktan sonra İngiltere 1972 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğuna üye olmuştur. Bu topluluk daha sonra yeni görev ve sorumluluklar yüklendikten sonra 1993 yılında Maastricht Antlaşması ile Avrupa Birliği kurulmuştur. İngiltere Avrupa Birliği üyesi olmasına rağmen kendi para birimini kullanıyor ve Schengen vizesi de onlar için geçerli olmuyordu.

2008 krizi Avrupa Birliğine üye olan zayıf ekonomileri etkileşmiştir. Yunanistan, İspanya, İrlanda bu krizden etkilenmiştir. Özellikle Yunanistan’ın ekonomisinin çok kötü bir noktaya gelmesi, Yunanistan’a yardım edilmesi gerektiği ve bu yardımın AB’ye bir yük olacağı ve bu konuda da yükün büyük bir kısmının Almanya, Fransa ve İngiltere arasında paylaşılacak olması bir sorun yaratmıştır. Burada en büyük sorun İngiltere’de çıkmıştır. İngiltere için bir önemli sorunda göçmen sorunuydu. Avrupa’da yükselen ırkçılık ve göçmen karşıtlığı İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması için etkili olmuştur. Dönemin başbakanı David Cameron 2013 yılında seçimi kazanması halinde Avrupa Birliği’nden çıkmayı referanduma götüreceğinin sözünü vermişti. Yapılan referandumda İngiltere’nin kırsal bölgeleri, aşırı sağcılar ve gelir adaletsizliğinin olduğu bölgeler evet oyu kullandı. Sonuç olarak İngiltere AB’den ayrılma kararı almıştır.

Birleşik Krallık dünyanın en büyük beşinci ekonomisi. AB’den ayrılmalarının hem İngiltere’ye hem de Avrupa Birliği ekonomisine bir etkisi olacaktır.

AB ve İngiltere’ye Olası Etkileri

Dünya ticaretinde önemli bir payı bulunan İngiltere bu düzenlemeleri yapacağı süreç onlar için sancılı geçebilir. İngiltere dünyada ki onuncu büyük mal ihracatçısı. Hizmet ticaretinde en büyük ikinci ihracatçıyken hizmet ithalatında ise beşinci ithalatçıdır. Dış ticaret hacmi 1 trilyon dolardan fazladır. Dünyanın da en büyük beşinci ekonomisidir.

Avrupa ve İngiltere’nin kırk yıldan fazladır beraberliği söz konusu. İngiltere’nin dış ticaretinde yapmış olduğu anlaşmalar Avrupa Birliği’ne göre dizayn edilmiştir. İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrıldıktan sonra yapılmış olan bu anlaşmaların yeniden düzenlenmesi gerekecektir. İngiltere’nin dış ticaretinde ve ekonomisinde uyguladığı kurallar Avrupa Birliği kurallarına göre uygulanmaktadır. Avrupa Birliği ile oluşturulmuş tek pazar, gümrük tarifeleri, yatırımlar, bankacılık ve mali kurallar vardır. Ayrıldıktan sonra tüm bunlar yeniden oluşturulacaktır.

İngiltere dış ticareti Avrupa Birliği’ne göre olduğundan Avrupa Birliği’nin yaklaşık elli ülke ile serbest ticaret anlaşması bulunmaktadır. Brexit gerçekleştiğinde yapılmış olan bütün anlaşmalar İngiltere için geçersiz olacaktır. İngiltere eğer yeniden bu ülkelerle masaya oturmazsa ticaret anlamında büyük bir kayıp yaşayabilir.

Brexit ile birlikte ortaya çıkan diğer bir önemli konu “passporting” hakkı. Passporting uygulaması İngiltere merkezli şirketlerin Avrupa Birliği ülkelerinde serbest bir şekilde iş yapmalarına olanak sağlayan bir uygulama. Brexit sürecinde Avrupa Birliği ile yapılacak düzenlemeler arasında bu uygulama da olacak. Bu uygulamanın nasıl düzenleneceği de merak konusu.

İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması gümrük tarifesi açısından da önemlidir. İngiltere Avrupa Birliği için artık üçüncü ülke konumuna gelecek. İngiltere ürünleri Avrupa Birliği’ne girerken farklı tarifeler uygulanabilir. Gümrük vergisi oranlarında değişmeler olabilir. Tabi bu durum henüz net değil. Avrupa Birliği ile İngiltere’nin anlaşması sonucu bir netlik kazanacaktır.

İngiltere dünyanın en büyük finans merkezidir. Hatta Brexit’e rağmen Londra dünya finans merkezi olmaya devam etmiştir. Ancak ilk beşte Londra’nın altında bulunan yerler arayı ciddi anlamda kapatmıştır. Brexit sonrası bu konuda bir güven eksikliği söz konusudur ve ilerleyen zamanlarda finans merkezi liderliğini de kaybedebilir. İngiltere Avrupa Birliği içerisinde en büyük ikinci ülke konumundadır. Ancak ayrılık sonrası İngiliz ekonomisinin küçülmesi beklenmektedir. Cari açığının artması ve sermaye hareketlerinin de olumsuz anlamda etkilenmesi beklenen bir diğer durumdur.

İngiliz parası sterlin ise Brexit öncesi artan bir grafik seyrederken Brexit sonrası değer kaybetmeye başlamıştı. Brexit oylaması sonrası Euro karşısında değer kaybetmiştir. Öyle ki Brexit oylamasının yapıldığı 2016 yılının başlarında 1,32 seviyesinde yer alan Sterlin/Euro (GBP/EUR) seviyesi oylama sonrası ciddi bir düşüş yaşayarak haziran ayının sonlarında 1,19 seviyesine inmiştir.

Yukarıdaki grafik 2016 yılına ait Sterlin/Euro göstergesidir. 2016 yılının haziran ayı öncesi ve sonrası önemlidir. Öyle ki haziran ayında yapılmış olan Brexit oylamasının Sterlinin Euro karşısında kaybettiği değeri göstermektedir.

Avrupa Birliği içerisinde büyük bir ekonomiye sahip İngiltere ayrıldıktan sonra Avrupa Birliği ekonomik sorunlarla karşılaşabilir. İngiltere Avrupa Birliği bütçesine önemli katkılar yapıyor. Ayrılık sonrası İngiltere’nin ortak pazar ve serbest dolaşımın dışında kalması Avrupa Birliği için önemli bir kayıp olacaktır. İngiltere’nin Brexit kararından sonra siyasi belirsizlik ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir. Avrupa Birliği mali piyasalarını da olumsuz etkelemesi beklenmektedir.

İngiliz hükümeti Avrupa Birliği vatandaşlarının da ülkeledeki diğer yabancı çalışanlarla aynı kurala tabi olmasını kabul etti. Bu durum İngiltere ile Avrupa Birliği’nin bir anlaşma sağlaması üzerine yumuşatılabileceği de söyleniyor. Vasıfsız işçi kategorisinde bulunan Avrupa Birliği vatandaşlarının ülkeye alınmamasının bazı sektörlerde sıkıntı yaratabileceği söyleniyor. Bu durum ülke içinde yerli işçilerin ücretlerini arttırması söz konusu olabilir. Ülkede ki büyük şirketlerin çoğu AB’den ayrılmaya sıcak bakmıyor. Avrupa Birliği içinde olmak sermaye, emek ve mallarını dünya çapında hareket ettirmelerini sağlıyor.

İngiltere’de eğitim ekonomiye büyük paralar kazandırıyor. İngilter Başbakanı May, brexit sonrası öğrenci vizelerine sınırlama getirmeyi düşünmediklerini söylemişti. Şuan AB vatandaşı öğrenciler ile İngiltere vatandaşı öğrenciler eğitime aynı ücreti ödüyor. Ancak Avrupa Birliği öğrencileri brexit sonrası yüksek ücretlerle karşılabilir.

İngilter ve AB brexit görüşmelerinde merak edilen bir diğer durum ise İngiltere’nin ne kadar ceza ödeyeceği. Görüşmeler henüz devam ediyor. İngiltere’nin birlikten 2019 yılında tamamen ayırlması bekleniyor. Ödenecek ceza ise henüz belli değildir.

Sonuç

İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrılıyor. Bu ayrılık hem İngiltere’yi hem de Avrupa Birliği’ni olumsuz anlamda etkileyecektir. Öyle ki İngiltere ticaret anlamında yapılan iş birliği ve anlaşmaların dışında kalacaktır. Yeni gümrük tarifeleri uygulanacaktır. Birlik içerisindeyken yapılan anlaşmaların dışında kalacağından yeniden bir düzenleme yapmak zorunda kalacak ve bu süreç içerisinde bazı kayıplar yaşaması söz konusu olacaktır. Bu durum İngiliz ekonomisini dış ticaret açısından etkileyecektir. Avrupa Birliği ise büyük bir ekonomiyi kaybediyor. Dünyanın lider finans merkezi ve birlik içerisindeki en büyük ikinci ekonomi. İngiltere birlikten çıktıktan sonra hem Avrupa Birliği hem de İngiltere’de ne gibi değişiklikler olduğunu ve bu durumdan nasıl etkilendiklerini daha net görebileceğiz.

Eray Altunkaya