Basit Faiz Nedir?

Belli bir miktar paranın sadece belirli bir dönem faizlendirilmesidir. Bir dönemden kastedilen bir gün olabilir, bir ay olabilir ve bir yıl olabilir sürenin uzunluğu önemli değildir önemli olan süre içerisinde sadece bir kez faizlendirilmesidir. Genellikle kısa vadeli yani bir yıla kadar olan finansal işlemlerde basit uygulanır. Dönemin başındaki paranın dönem içinde faizlendirilmesiyle dönemin sonunda başlangıçtaki para ile dönem içerisinde elde edilen faizin toplanması ile toplam paraya ulaşılır.

Faiz Oranı ve Süre İlişkisi

Faiz oranı ile süre arasında doğru orantı vardır. Örneğin faiz oranı yıllık ise sürede yıllık, faiz oranı aylık ise sürede aylık, faiz oranı günlük ise sürede günlük olmalıdır. Faiz oranı ile süre doğru orantılı olmazsa yapılan işlemde hatalı sonuca ulaşılır. Doğru sonuca ulaşmak için bu konuya dikkat edilmeli ve faiz oranı ile süre uyumlu hale getirilmedir.

Eğer;
-Yatırımcı parasını bir sene boyunca yatırımda tutarsa; ? = (1 ???)/(1 ???) = 1
-Yatırımcı parasını iki yıl boyunca aynı hesapta yatırımda tutarsa; ? = 2 ⁄ 1 = 2
-Yatırımcı parasını 500 gün boyunca aynı hesaba yatırırsa; ? = 500/365 = 1,3699
-Yatırımcı parasını 6 ay boyunca aynı hesaba yatırırsa; ? = 6/12 = 0,5
-Yatırımcı parsını 3 aylık vadeli mevduat hesabına yatırırsa; ? = 3/12 = 0,25
-Yatırımcı parasını 30 gün boyunca yatırımda değerlendirirse; ? = 30/365 = 0,0822
-Yatırımcı 10 haftalık mevduat bonosu satın alırsa; ? = 10/52 = 0,1923
(Bir yılda 12 ay, 52 hafta ve 365 gün olduğu kabul edilmiştir.)

Basit Faiz Örneği

Örnek vermek gerekirse ABD de yaşayan bir yatırımcının elinde 1500 dolar olduğunu varsayalım. Parasını değerlendirmek için x bankasını yatırıyor. Bankanın belirlemiş olduğu faiz oranı yıllık %12 civarındadır. Yatırımcının yılsonunda alacağı para 1680 dolardır. Yani x bankasının yatırımcıya ödeyeceği 180 dolar faiz olarak görülür ve buna basit faiz denir. Fakat yatırımcının parasını x bankasında ne kadar tutacağı da çok büyük önem arz etmektedir. Paranın bankada kaldığı süre zarfına vade denilmektedir. Yatırımcının parasını bankada tuttuğu süre boyunca yani vadesine göre basit faiz oranları değişkenlik gösterebilir.

Basit Faiz Formülü

I= P x i x t

I:Basit Faiz Tutarı
P:Ana para (Başlangıç sermayesi)
i:Faiz oranı
t:Zaman, süre

Basit faiz tutarı eşittir anapara çarpı faiz oranı çarpı zamandır. Anapara herhangi bir faiz işleminde alışverişe konu olan faizi hesaplanacak parayı ifade eder. Süre ya da vade paranın kullanıldığı süreyi ifade eder. Basit faizli borçlanmalarda faiz sürenin tamamı için aynı anapara üzerinden hesaplanır. Diğer bir ifade ile anapara sabit olup faiz işlem döneminin sonunda ödenir.

Basit Faizde Gelecek Değer

Bir paranın belirli bir süre sonunda belirli bir faiz oranı ile bulacağı değere gelecekteki değeri denir. Diğer bir ifadeyle anaparaya faiz ilave edildiğinde anaparanın gelecekteki değeri bulunmuş olunur.

Basit Faizde Bugünkü Değer

Bugünkü paranın gelecekteki değeri gibi gelecekteki bir paranın da bugünkü değeri de hesaplanabilir. Buna iskontolama denir. S=P(1+ixt) formülü ile hesaplanabilir.

Basit Faiz Nerelerde Kullanılır?

Genellikle banka ya da benzeri yerlerde var olan paranın değerini artırmak amacıyla kullanılır. Eğer yatırımcı iseniz cebinizdeki parayı seçtiğiniz herhangi bir bankanın belirlediği faiz oranına göre paranızı bankada vadeye koyarak değerlendirebilirsiniz, banka veya benzeri bir kuruluş iseniz ekonominin durumuna göre belirli bir faiz oranı belirleyerek yatırımcıları yahut girişimcileri kuruluşunuza yatırım veya kuruluşunuzdan kredi çekmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin; cebinde 20.000 TL olan bir aile babası Türkiye ekonomisinin sunduğu şartlara göre ailesine uygun bir araba almak istemektedir. Fakat almak istediği araç 60.000 tl civarındadır. Bu eksiği kapatmak için bankaların belirli faiz oranlarında kendisine sunmuş olduğu taşıt kredisinden (ev almak istiyorsa konut kredisi, girişimci ise kobi kredisi vb. ) yararlanabilir.

Yazar: Tolunay Yavuz