Bic Mac Endeksi

Big Mac Endeksi Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Big Mac Endeksi

Big Mac Endeksi 1986 yılında The Economist tarafından icat edilen bir endeks türüdür. McDonald’s Burger zincirlerinin Burger fiyatlarının ülkelere göre karşılığıdır.

Big Mac Endeksi Nerelerde Kullanılır?

Big Mac ilk olarak 1986 yılında The Economist Dergisi tarafından hesaplanması başlatılan bir endekstir. Hesaplanması diğer yöntemlere göre kolay olduğu için daha popüler bir endeks. Bu endeks ülkelere göre satın alma gücünü karşılaştırdığı için birçok görüş tarafından hatalı olarak da görülmektedir. Bunun yanında temel konusu McDonald’s zincirlerinin Burgerleri olduğu için bu Burgerlerin bütün Dünyada tüketiciye hemen hemen aynı maliyette olduğu varsayılmaktadır. Böylelikle maliyeti sabit kabul edilmektedir. Aslında bu maliyetin sabit kabul edilmesinin sebebi bu maliyet endeks içerinde zaten hesaplanmaktadır(Malzeme, İşgücü, Enerji vb.) ve ABD karşılığı ile karşılaştırılır. Ülkelere göre Burgerlerin fiyatlarının Dolar cinsinden karşılığı hesaplanarak ülke paralarının Dolar karşısındaki değerine bakarak ülkeler kıyaslanır.

Big Mac endeksi ülkelerin satın alma gücünü kıyaslarken aynı zamanda da Doların ülke para karşılığının da doğruluğunu kontrol etmek için kullanılır. Örneğin Dolar\Euro Endeksi 1$:2£ ya karşılıkken Big Mac Endeksine göre 1$:1.8£ gösterebilir bu aradaki fark diğer değişkenler tarafından açıklanmaktadır. Bunlar ülke parasına güven, Siyasi yâda Ticari risk gibi birçok değişken olabilir.

Big Mac endeksi çıkarıldığı Amerika’da fazla yaygın kullanılmaz. Çünkü Amerika’da Big Mac’ in sayladığı verilerden daha güveniliri başka kaynaklar tarafından zaten açıklanıyor. Big Mac asıl olarak Devletler ya da Özel kurum ya da kuruluşlar tarafından yapılan ya da yapılacak manipülasyonların önüne geçmek için kullanılır buna bir örnek vermek gerekirse bazı uzmanlar tarafından 2010-2012 yılları arasında Arjantin Hükümeti ülkede yaşanan enflasyonu halka yaşanandan daha az göstermek için Tüketici Fiyat Endeksi üzerinde oynamalar yapıldığı düşünülmektedir.  

Big Mac Endeksi bu gibi örneklerle birçok farklı biçimde kullanılır. Spekülatörler piyasa analizi yaparken ve
dövizlerin aralarındaki kurları incelerken ya da devletlerin enflasyon, faiz, dış ticaret ya da milli hasılalarını açıklarken bu açıklanan rakamların hata payının olup olmadığını güncel piyasada kur farklarının ya da değişkenlerin bu rakamlara uygun olup olmadığını kontrol ederler.

Big Mac Endeksi Nasıl Hesaplanır?

Bu makale yazıldığında bir Big Mac Usa fiyatı 5.99$’dır. Türkiye fiyatı ise 19.95 TL’dir. Doların güncel kuru 5.62 TL olduğuna göre Big Mac in Türkiye’deki Dolar karşılığı 3.54 $’dır. Bunun bize gösterdiği ise Türk Lirasının değeri Amerikan Doları karşısında hemen hemen yarı yarıya değersizdir. Amerika’daki Big Mac Dolar karşılığı ile Türkiye’deki Dolar Karşılığına bakarsak aynı oranları vermemektedir. Bunun nedeni ise Türkiye’nin şuan içinde olduğu kriz ve ekonomik istikrarsızlık gösterilebilir.

Bu makale ilginizi çekebilir:   Federal Fon Oranları Nedir?

Aşagıya eklenilen grafige bakarsak Big Mac Endeksinin diğer ülkelere göre kıyaslanması ve hesaplanması gözükmektedir. Bu grafikte en yüksek endeks değeri İsviçre Frangı gözükmektedir.İsviçreyi Norveç ve İsveç izlemektedir. Bunun anlamı ise bu ülkelerin paraları Amerikan Dolarına göre daha değerlidir. Grafiğin en altlarına baktığımızda ise Ukrayna Mısır Türkiye gibi ekonomik kriz riskinin yüksek oldugu ülkeler görülmektedir. Türkiye’

Bic Mac Endeksi Türkiye Verileri

nin grafigine baktıgımızda ise son beş yıl içerisinde sürekli düşüş gözükmektedir.

 

Mac Endeksinin Eleştirileri Nelerdir?

Big Mac hesaplanması kolay olduğu için ve tüm Dünyada McDonald’s şubeleri olduğu için popülerdir. Lakin Satın Alma Gücü Paritesinin tek bir ürün ile hesaplanması çok yanlıştır. Çünkü insanların satın alma alışkanlıkları sadece bir ürünle belirlenemez. Bundan dolayı bu teorinin kullanılması çok fazla risk içerir. Big Mac endeksinin bir diğer eleştirisi ise işgücü ve kira gibi ciddi maliyetleri dikkate almıyor.

Yazan: Mustafa Helvacıoğlu