Çapraz Kur Nedir? Çapraz Kur Hesaplanma |2023

Çapraz Kur Nedir?

Çapraz kur çok sorulan bir sorudur. Peki Çapraz kur nedir? Kısaca iki yabancı para biriminin aralarındaki oranın üçüncü bir para birimi cinsinden yazılmasıdır. Bu şekilde çapraz kur hesaplamaları ile kurların birbirine hızlı bir şekilde çevrilmesi de mümkündür. Dünyada her döviz kurunu, çapraz kur halinde yazabilmek mümkündür. Bu konuda en çok kullanılan para birimleri üzerinde çapraz kur hesaplamaları daha sık yapılmaktadır. Dünya ticaret para birimleri rezerv para birimleri olan dolar, euro, japon yeni çapraz kur hesaplamalarında en sık kullanılan para birimleridir.

Çapraz kur özellikle kendi parası dışında ticaret yapan ülkeler için  önem arz etmektedir. Aşağıda örnek olarak ele aldığımız kurları güncel fiyattan hesaplamak için linkimizi kullanabilirsiniz.

Çapraz Kur Nasıl Hesaplanır?

Çapraz kur nasıl hesaplanır sorusu için aşağıdaki örneğimizi inceleyebilirsiniz. Çapraz kur hesabı için öncelikle elinizde üç farklı para biriminin değeri bulunmalıdır. Bunların da birbirlerine oranları bilinmelidir. Örneğin Euro/TL, Dolar/TL ve Euro/Dolar paritelerini ele alalım:

• 1 Dolar= 0,87 Euro olsun
• 1 Dolar= 5,43 TL olarak ele alalım.

Euro / TL çapraz kurunu bulmamız için şu işlemleri yapmamız lazım.

• 1/0,87=1,149 ise 1 Euro 1,149 Dolar olduğunu görüyoruz.
• 1 Dolar = 5,43 TL ise 1,149 dolar=  Kaç TL olur?
• 1,149×5,43= 6,239 TL
• 6,239/5,43= 1,14 TL
• 5,43/6,239= 0,87 TL

Yani bu hesaplamalar sonunda Euro/Dolar paritesinin 1,14 TL Dolar/Euro paritesinin 0,87 TL olduğunu görüyoruz. Paritenin tanımı ise bir ülkenin para biriminin başka bir ülkenin para birimi karşısındaki değerine denir. Forex piyasalarında kullanılan önemli pariteler ise USD/EUR, EUR/USD, EUR/GBP, USD/GBP, USD/JPY gibidir. Bu paritelerin önemli olma nedenleri ise ait olduğu ülkenin bölgenin ve dünyanın ekonomik canlılığındaki etkilerinden kaynaklanmaktadır.

Çapraz kur nedir sorusuna halen net bir yanıt bulamadıysanız Şebnem Hanım’ın aşağıdaki videosuna zaman ayırmanızı tavsiye ederiz.

Çapraz Kurdan Nasıl Para Kazanılır?

Bazı yatırımcılar pariteler üzerine spekülatif işlemler yaparak para kazanabilmektedir. Türkiye’de bu konuda en sık kullanılan yöntem ise Euro/Dolar paritesi üzerinden Türk Lirası kazanma işlemidir. Çapraz kurdan nasıl para kazanılır sorusuna bu örnek üzerinden gidelim:

Elinizde 1000 dolar olduğunu düşünelim. 1 dolar da 5 TL olsun. Türk Lirası cinsinden elinizde 5000 TL para vardır.

Euro/Dolar paritesinin ise 1.10 varsayalım. Siz elinizdeki doların değer kazanacağını düşündüğünüz için bozmak istemiyorsunuz. Buna rağmen paranızı da artırmak istiyorsunuz. Euro/Dolar paritesini takip etmeye başladınız. Euro’nun dolara karşı değer kazanacağını öngördünüz. Euro/Dolar paritesinin 1.20’ye gideceğini varsayıyorsunuz. O zaman şunu yapmalısınız. Elinizdeki doları, Avro’ya çevirirsiniz. Elinizde 909.09 Euro olur. Bu arada Euro’da beklediğiniz gibi yükselir ve 1.20 olursa ne olur? Bu sefer elinizde 1090,9 dolar olur.

Dolar/TL kuru 5 TL olmaya devam etse bile artık elinizde daha fazla dolar vardır. 1090,9 x 5 TL = 5454 TL’niz olur. Sonuç olarak çapraz kur üzerinden 454 TL kazanmış olursunuz.

Bu çapraz kurdan para kazanma işlemlerini nereden yapabilirim sorusuna cevap verelim.

• Serbest Piyasa : Çapraz kurdan para kazanmak için serbest piyasada döviz büroları üzerinden alım satım işlemlerinizi yürütebilirsiniz. Eğer yüklü bir miktar ile işlem yapmıyorsanız, bankalara göre daha düşük alış-satış farkı ödersiniz)
• Bankalar: Bankalar üzerinden ilgilendiğiniz döviz kurları ile ilgili hesaplar açarak çapraz kurdan para kazanabilirsiniz. Denizbank’ın Mobil Deniz uygulaması hızlı ve birçok para biriminin bulunduğu bir uygulamadır.

Ayrıca Türkiye Finans’a ait TFXtarget ise, alım satım arasındaki farkın hafta sonları bile düşük olması sayesinde sık işlem yapanlar için avantaj sağlamaktadır.

Forex Firmaları: Türkiye’de yasal mevzuata tabi forex firmaları üzerinden kaldıraçlı olarak çapraz kur işlemlerini hafta içi 24 saat boyunca oldukça düşük alım satım farklarına tabi olarak yapabilirsiniz. Ayrıca GCM forex firması üzerinde VIOP hesabı kullanarak Borsa İstanbul üzerinden Çapraz Kurdan para kazanmaya başlayabilirsiniz.

Banner’a tıklayarak isterseniz bir deneme hesabı açabilirsiniz. Böylece kendi kendinizi deneme fırsatı da elde edersiniz.

Dolar paritesi ne demek?

Parite, ülke paralarının birbirlerine oranı demek ise dolar paritesi ise doların ilgili ülke para birimine oranı anlamına gelir. USD/TL yani Dolar / Türk Lirası paritesi 5.9 TL ise 1 Dolar ile 5,9 tane Türk Lirası alabilirsiniz demektir. Dolar dünyada en çok kullanılan para birimi olduğundan dolar paritelerinin sayısı da fazladır. Dolar paritesi dendiğinde ilk önce dolar ile başlayan, paritelere göz atmanız gerekir. Euro/USD Avro-Dolar paritesidir. Euro, daha değerli olduğundan 1 Euro ile kaç dolar alabileceğinizi gösterir.

En sık kullanılan dolar paritesi çeşitleri:

• USD/EUR
• USD/JPY
• USD/GBP
• USD/BTC
• USD/TRY

Efektif döviz kuru ne demek?

Efektif Döviz Kuru, Döviz kurundan farklı anlama gelen bir kur çeşididir. Efektif döviz kuru, ilgili ülkenin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, ana ülkenin para biriminin oranıdır. Reel efektif döviz kuru ise, Nominal efektif döviz kurunun enflasyondan arındırılması ile ulaşılan döviz kurudur. Türkiye’nin diğer ülkeler ile ilişkili efektif kur ve reel efektif döviz kurlarına ulaşmak isterseniz tıklayınız.

Çapraz döviz kuru ne demek?

Çapraz döviz kuru, birden fazla para biriminin tek bir para birimi üzerinden hesaplanması ile elde edilen kurdur. Dünyanın en çok kullanılan ilk iki para biriminin Dolar ve Avro olduğunu varsayıp; Dolar / Türk Lirası ve Dolar / Suudi Arabistan Riyali’ni çapraz kullanarak Türk Lirası / Suudi Arabistan Riyali arasındaki pariteyi hesaplayabiliriz. Gördüğünüz gibi iki para birimi arasındaki ilişkiyi üçüncü ortak bir para birimi ( Dolar) üzerinden kurduk.

Reel efektif döviz kuru endeksi ne demek?

Reel efektif döviz kuru endeksi, Efektif Döviz kurunda da bahsettiğimiz Nominal efektif döviz kurunun enflasyondan arındırılması ile elde edilen bir döviz kurudur. Reel efektif döviz kuru endeksi Türk Lirası’nın dış ticaretinde yoğun olarak alışveriş yaptığı ülkelerin para birimleri ile ilişkisini gösterir. Sepet değeri genellikle 90 ile 120 arasında bir değer almaktadır.

Nominal döviz kuru ne demek?

Nominal döviz kuru, günlük hayatta karşımıza çıkan döviz kurlarıdır. Enflasyonu da içinde barındırdığından nominal olarak isimlendirilir. Örneğin Türkiye’nin enflasyonu her yıl yüzde 10 olsun ABD’nin enflasyonu’da yüzde 2 olsun. Türk Lirası’nın değeri her yıl yüzde 8 kadar değer kaybetmelidir.

Sepet para nedir?

Sepet para, birçok farklı alanda kullanılmakla beraber farklı dövizlerden oluşturulmuş para sepeti anlamına gelmektedir. Örneğin Nominal Efektif döviz kuru söz konusu olduğunda, döviz kuru Türkiye’nin dış ticaretinde oldukça yer tutan ülkelerin paralarından oluşan bir sepet paraya oranlanır. Sepet para deyimi, yatırımcıların tek bir döviz yerine iki üç ülke para birimine yatırım yapması anlamına da gelebilmektedir.

EUR/USD paritesinin TL cinsinden gösterimi

Finans piyasalarında en yüksek işlem hacmine sahip paritedir. Genelde Amerika ekonomisinde ve siyasetinde olan değişiklikler direk olarak etki etmektedir. Son 19 yılda en yüksek seviyeyi 2008 yılında görmüştür. 2019 yılında Türkiye’nin içinde bulunduğu enflasyon, seçim süreci döviz kurlarının artmasına neden olmuştur. Artan döviz kuru ile birlikte ihracatımız Cumhuriyet tarihi rekoru kırmış ithalat oranını geçmiştir. Fakat diğer bir taraftan baktığımızda ise Türkiye’nin ihracat yapabilmesi için ithal ham madde satın alması gerekmektedir. Döviz kurunun yükselmesi ile birlikte ithalat yapmakta güçlük çekmekteyiz. Kullandığımız enerjinin % 70’ini ithal etmekteyiz. Dolayısıyla hane halkının enerji masrafları artmaktadır.

EUR/USD paritesinin TL cinsinden gösterimi

	EURO	DOLAR	EURO/DOLAR
2000	₺ 0,58	₺ 0,63	₺ 0,92
2001	₺ 1,10	₺ 1,23	₺ 0,89
2002	₺ 1,44	₺ 1,51	₺ 0,95
2003	₺ 1,69	₺ 1,50	₺ 1,12
2004	₺ 1,78	₺ 1,43	₺ 1,24
2005	₺ 1,68	₺ 1,35	₺ 1,24
2006	₺ 1,81	₺ 1,44	₺ 1,25
2007	₺ 1,79	₺ 1,31	₺ 1,36
2008	₺ 1,90	₺ 1,30	₺ 1,46
2009	₺ 2,16	₺ 1,55	₺ 1,39
2010	₺ 2,00	₺ 1,51	₺ 1,32
2011	₺ 2,33	₺ 1,68	₺ 1,38
2012	₺ 2,32	₺ 1,80	₺ 1,28
2013	₺ 2,53	₺ 1,91	₺ 1,32
2014	₺ 2,91	₺ 2,19	₺ 1,32
2015	₺ 3,02	₺ 2,72	₺ 1,10
2016	₺ 3,35	₺ 3,03	₺ 1,10
2017	₺ 4,12	₺ 3,65	₺ 1,12
2018	₺ 5,67	₺ 4,82	₺ 1,17
2019	₺ 6,19	₺ 5,41	₺ 1,44

USD/JPY

Amerikan Doları/Japon Yeni’nin oluşturduğu paritedir. 5.48/5,05= 1,08 TL üzerinden işlem görmektedir. Amerikan doları baz, Japon yeni karşıttır. İhracata dayalı olan Japonya bu parite üzerinde daha etkilidir. Japonya hükümeti Japon yenine sıklıkla müdahale etmektedir.

GBP/USD

İngiliz Sterlini/Amerikan Doları’nın oluşturduğu paritedir. 7.01/5,48=1,27 TL üzerinden işlem görmektedir. Baz para İngiliz sterlini Amerikan doları karşıttır.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’na ait Türk lirası ve diğer para birimlerinin çapraz kur değerlerine göz atmak için tıklayabilirsiniz.

Yazan: Hüseyin ALTUNBAŞ