Dünyanın En büyük ilk 10 Ülke Varlık Fonu

Ulusal Varlık Fonu Nedir?

Merkez bankaları genellikle ellerinde ihtiyaçdan dolayı hazır döviz rezervi bulunmasını sağlar.Sadece ihtiyac olduğundan dolayı bulundurulmaz bu rezervler gereksinim olmasa bile ek olarak döviz ve ya altın rezervleri var olur çünki bu birikimler sayesinde gelicek zamanda değerlendirilebilinmesi için fonlar kuruluyor ve bu fonlar zamanla ulusal varlık fonlarlarına dönüştürülmektedir.

Ulusal Varlık Fonu kısaca (UFV)*nin ne olduğunu anlamak için basit bir örnek verebiliriz mesela elimizde olan bozuk paraları önemsiz sayarız küçük miktarlardır ama o paralar 6 ay,1 sene gibi zaman zarfında biriktirildikten sonra ortaya büyük meblağlar çıkar.

Kurulan ilk varlık fonları,kurulduğu tarihten itibaren 5-10 sene içerisinde çok değerlenmiştir ve bundan dolayıda haliyle finans muhitini kendi etrafına çekmeyi başarmışdır.

20ci yüzyılın başında kurulan varlık fonlarının şuanki değeri,bugün 10 trilyon dolar gibi büyük rakamlara ulaşmaktadır.

Varlık Fonlarının tarihine bakıldığı zaman aslında devletlerin çağa ayak uydurmak için varlık fonlarına bir meyilim gösterdiği rahatlıkla söyleyebiliriz

Günümüzde Rusya,Çin gibi ülkelerinde olduğu 55den fazla ülkede varlık fonu için bir girişimde bulunuldu.

Ulusal Varlık Fonunun Amacı?

Nasıl İktisat bölümü deyince aklımıza gelen ve bu bölüm dalının amaçlarından biri olan faydamızı maksimize etmekse,Ulusal Varlık Fonu deyincede aklımıza gelen ve bu fonun amacı olan şey şudur:Elimizde olan rezervleri maksimum getiri elde etmek için kullanmaktır

Daha sonra sanayinin gelişmesi,fiyat istikrarının sürdürülmesi bunlar da Ulusal Varlık Fonunun amaçlarından bi kaç tanesidir

Ulusal Varlık Fonu genel yapı itibari ile gelicek odaklı olduğu için refahlarını artırma çabası gözlerden kaçmıyor

Bir diğer amacı ise bütçe fazlalığından dolayı meydana gelen fon gelirlerinin,ulusal finansal araçlarla değerlendirme yaparak gelirini maksimize etmekdir

Ülkelerin varlık fonu tarihçesi

UVF*lerin en yaygınları 1954 senesinde kurulan ve değeri tam olarak 600 milyon dolar olan Kuveyt Yatırım fonudur

1990 senesinde kurulan 900 milyon dolar fon değeri olan Norveç Hukümeti Emeklilik fonunu da belirtmek isterim

Yakın zaman diliminde kurulan fonlara örnek olarak ise 2014 yılında meydana gelen İMF destekli İsrail vatandaşları fonudur.Bu fonun geliri doğalgaz yataklarından temin edilicektir.

Türkiyede varlık fonu ise 26 ağustos 2016 tarihinde kurulmuştur(Türkiye Varlık Fonu A.Ş) 50 milyon sermayesi vardır ve Başbakanlığa bağlıdır ama 12 eylül 2018 senesinde Cumhurbaşkanlığa bağlanmıştır.

Şimdi Varlık Fonu olan ülkeleri biraz detaylı inceleyim…

Norveç Hükümeti Emeklilik Fonu

Dünyanın en büyük emeklilik fonu ve sermayesi en fazla olan fonda Norveç hükümeti emeklilik fonudur.

Bu fon geçen senelerde kömüre yatırım yapmaktaydı ama yakın tarihlerde 2015 senesinde kömür yatırımından vazgeçmiştir.Bu karar iki partinin aldığı ortak karar sonucu belirlenmiştir.Kömür yatırımını durduran Norveç Hükümeti 5.5 milyar dolarlık kömür yatırımını geri çekmiştir ve bu kararın alınması başlıca sebebi olarak kömür madenciliğinin gelişmemesi ve doğal olarakta mali kayıplar vermesini göstere biliriz.

Sadece Norveç değil Fransa*nın(Credit Agriole bankası),Hollanda*nın (İNG bankası)da kömür madenciliği sektöründen uzaklaşacaklarını 2015 senesinde vurgulamışlardır

Fonlar için artık kömür önemsiz bir hale gelmiştir anlayacağınız üzere

Norveç Hükümetinin ekonomisi iyi durumdadır şöyle ki 2016 senesinde yapılan araştırmaya göre petrol,altın fiyatlarının düşmesi bu devleti etkilememektedir çünki ekonomileri bu sorunla başa çıkabilecek düzeydedir.

Son olarak şunu belirtmek isterim ki bu fonda kişi başına gelir tam olarak 174 bin dolardır ve bu fon 70 ülkede yatırım yapmaktadır.

Bu fonun temel yatırımı petrol üzerinedir ve gelirleri petrol satışından arda kalan paralar üzerinden sağlanıyor

2017 senesi bu fon için çok önemlidir çünki hem fazla kar etmiştır hem de bununla birlikte hisse senetleri %20 değer artışı yaşadı

Tahvillere yatırım yapılmıştır bu fon tarafından

Çin Yatırım Şirketi

2007 senesinde kurulan bu yatırım firmanınin fon kaynağı mamul dışıdır

Varlık değeri ise 813.8 milyar dolardır

Bu fon kurulduğu yılda toplam olarak 138 doğrudan yatırım yapılmıştır ve yatırım miktarlarının hepsi 77.7 milyon dolar olarak belirlenmiştir

Çin varlık fonu Gelişmekte Olan Doğu Asya ülkeleri grubuna girmektedir bu grubda Çinin yanı sıra Hong Kong ve Singapur ülkeleri de yer almaktadır.

Çinin,Hong Kong,Singapur gibi ülkeler malın ithalinden ziyade ihracatını baz alarak meydana gelen dış ticaret fazlalarını bu fonda yer vermektedirler

Her ne kadar ülkelerin sermaye kaynakları farklı olsada(petrol,mamul dışı vs.)hepsinin tek ortak özelliği var o da devlete bağlı olmalarıdır

Çin varlık fonlarını çeşitli yatırımlar mesela enerji gibi Çin devletinin gelişimi için özelliklede jeopolitik amaçlar hedefi ile görmektedir.

Bu fon şirketlere yatırım yapmıştır.

BAE-Abu Dhabi Yatırım Fonu

Birleşik Arap Emirliklerinin başkenti olan Abu Dabinin yönettiği yatırım fonunun malvarlığı değeri 792 milyon dolardır.

Bu fonunun temel geliri olarak petrolu belirtmemizde fayda var sadece petrol değil gaz sektöründende gelir elde ediyorlar

Bu fon 2010 senesinde tam 1.2 milyar dolarlık zarara uğramıştır bu 2 sene sürmüştür sadece 2012 senesinde yeniden dünyanın en büyük yatırım fonlarında zarar etmeden devam eden bi seyir sürmüştür.

Şuanda sıralamaya göre dünyanın en büyük 3cü varlık fonu olarak bilinmektedir

Bu fon Tahvillere yatırım yapmakta

Suudi Arabistan varlık fonu

Kuruluş senesi tam olarak bilinmesede gelirinin 592 milyar dolar olduğu bilinmektedir.

Bu fonun kuruluş amacını belirtmek gerekirse son bi kaç senede artış göstermekte olan petrol gelirlerini korumak ve değer kaybetmekte olan ABD dolarından zarar görmemektir.

Suudi Arabistan yatırım fonu Asya ve Orta Doğu ülke yatırım fonlarına rakip olmuştur.

Temel gelir kaynağı petroldür

Hatta Dünyanın en büyük petrol üreticisi de diyebiliriz Suudi Arabistana

Bu fon tahvillere yatırım yapmaktadır.

Bu ülkenin varlık fonu ile alakalı bi çok siteye baksamda daha detaylı birşey bulamadım

Singapur Varlık Fonu

1981 yılında kurulan bu varlık fonu 344 milyar dolar gelire sahiptir.

Dünyada nakit para birikimine göre önde giden ülkelerden olan singapurda var olan varlık fonunun ismi Temasek Holdings*dir.

Bu fon gariptir ki anlaştığı şirketler ve ya fonlar petrol,gaz gibi değil örneğin Temasek Holdings şirketi 2016 senesinde HNA Group dahilinde olan Gategroup ile ortak olmuştur.

Belirtdiğim HNA group İsviçreye aitdir ve uçak dahilinde hizmet veren bir firmadır.

Sadece Gategroup değildi tabi ki bunun yanı sır Swissport ,Hong Kong havayolları hizmet firmalarıyla da Temasek Holdings ilgilenmekteydi

Bu fon şirketlere yatırım yapmaktadır.

Katar Varlık Fonu

2005 senesinde kurulan bu varlık fonunun günümüzdeki geliri 320 milyar dolara kadar ulaşmaktadır.

Temel geliri bir çok arap ülkeleri gibi petrole dayalıdır ama Katar*ın gelir kaynaklarında ek olarak gaz alanınında olmasına dikkat çekmek isterim

Dünyanın en büyük 14*cü yatırımcı devlet olarak bilinen Katar*ın sadece türkiyey 18 milyon dolarlık yatırımı vardır ve şunu belirtmek isterim ki bu ülke genelde turizm,gayrimenkul gibi alanlarda yatırım yapmaya öncelik vermektedir

Genelde bu fon tahvillere yatırım yapar.

Eski kurul başkanı Emir Temim olsada yeni icra kurulu başkanı Al Mansurdur.

Katar Varlık Fonu çok güçlüdür ve önemli yere sahiptir şöyle ki şuanda bu fon Londra Menkul Kıymetler Borsasının en büyük hissedarıdır.

Güney Kore Varlık Fonu

2005 senesinde kurulan fon 71.8 milyar dolar gelire sahiptir.

Burada size 2 tane fondan bahsetmek istiyorum

1.Öğretmenler Emeklilik Fonu

2.Kamu Çalışanları Emeklilik Fonu

Bu fonlar toplamda 22 milyar dolar servete sahip olup Güney Korede kömür finansmanını terketmeleriyle ön plana çıkmışlardır

Bu girişimde bulunmalarında bana göre temel sebep ise gelecek için artık kömür madenciliği değilde yenilebilir enerji sistemine geçmenin ilerleyen zamanlar için daha yararlı olduğu düşüncesindedirler

Bu fon çeşitli finansmanlara ve tahvillere yatırım yapmakta bulunuyor.

Rusya Varlık Fonu

2003 senesinde kurulan Rusya Ulusal Refah Fonu 73 milyar dolar bir servete sahiptir.Başlıca gelir kaynağı petroldür.

Bu fon özellikle düşen petrol fiyatları,ambargo gibi sorunların çözümünde önemli rol oynamıştır.

Başta bir bütün olarak kurulsada sonrasında 2 yere ayrılmaktadır petrol ve istikrar fonu başlığı altında

Rusya Ulusal Refah Fonu yatırımlarından en yüksek olanı 9.1 milyar dolarla Rusya Devlet Kalkınma Bankası yer almıştır.

Bankanın en önemli şirketi olarak hemen hemen herkesin bildiği Gazpromu örnek olarak gösterebiliriz.

Sadece bankaya değil nükleer silah alanında da çok ciddi yatırımlara imza atılmıştır.

Akabinde demir yollarının geliştirilmesinde de önmli bir role sahiptir

Yani anlayacağımız üzere Rusya varlık fonu hem kendi hem de diğer ülkeler için büyük önem arz etmektedir.

Bu fon ülkemizede yatırım yapmıştır.İki ülkede ortak oluşan fona 500 milyon dolar yatırmışlardır.

Azerbaycan Varlık Fonu

1999 senesinde kurulmuştur ve geliri 37.3 milyar dolardır.

Gelir kaynağı petrol ve doğalgazdır

Petrol kaynağı olan şirket olarak SOCAR*ı örnek verebiliriz.

Sadece Azerbaycan değil aynı zamanda Türkiye içinde Socar şirketi önemli bir yere sahiptir

İki ülke arasında Petrokimya-Enerji-lojistik anlaşması vardır.İlk büyük yatırım Petkim Konteyner Limanı ilk fazı olmuştur (yıl:2016)

Bu fon şirketlere yatırım yapmaktadır.

Türkiye Varlık Fonu

Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin kurulması 26 ağustos 2016 senesine aittir.

Bu fonun temel misyonu Türkiyenin varlıklarını geliştirmek,kaynak sağlamaktır.

Burada genelde tahvillere yatırım yapılmaktadır.

Uzmanların araştırması doğrultusunda Türkiyenin körfez ülkelerinden yıllık 10 milyon dolar sermaye elde edebileceği öngörülmektedir

Ekonomik istikrarı artırıp ekonomik olarak gelicek senelerde daha iyi düzeyde olabilmemiz için faaliyet göstermektedir ama belli ki varlık fonu istenilen şekilde faaliyetini sürdüremiyor çünki ekonomik düzey iyi durumda değil enflasyon %24 denilsede hissedilen %40-%50 akabinde faiz oranları %25 gibi büyük rakamlara ulaştı.

Peki ülkemizin daha iyi olabilmesi ne yapılması gerek cevap ise çok basit tasarruf ve yatırımlar artırılmalıdır,faizler ise azaltımalıya çalışılmalıdır ve bu hedefler de Türkiye Varlık Fonunun temel hedeflerinden bir kaç tanesidir.

Türkiye Varlık Fonu A.Ş Cumhurbaşkanlığına bağlı bir anonim şirketdir.

Türkiye Varlık Fonunun yönetimi Cumhurbaşkanlığı kararıyla Zafer Sönmeze verilmiştir

Türkiye Varlık Fonu A.Ş*nin amaçlarına değinicek olursamda şunları söyleyebilirim;

1.Sermaye piyasalarının gelişimi için destek sağlamak

2.Türk ve yabancı yatırımcıların Türkiyede yatırım yapması için teşvik etmek

3.Kamu varlıklarında değer artışı olabilmesi için işlemler yapmak ve bu sayede de ekonomik büyümeye katkı sağlamaktır

Kişi Başı Varlık Fonu Tablosu

Dolar

Norveç174 bin dolar
Çin586 dolar
Abu Dabi656 bin dolar
Suudi Arabistan18 bin dolar
Singapur61 bin dolar
Katar97 bin dolar
Güney Kore1.768 dolar
Rusya506 dolar
Azerbaycan3.751 dolar