Emekli Sandıklarının SGK’ya Devredilmesi

Sosyal Güvenlik Kurumu

Sigortanın tanımını yapmak gerekirse, önceden ödenen prim ile, bir kimsenin ya da bir şeyin herhangi bir yönden ilerde karşılaşabileceği maduriyeti gidermek için, bu işle uğraşan bir kurumla yapılan sözleşme olarak tanımlayabiliriz.

SGK tanımı ise, kişilerin gelirlerine bakılmaksızın toplum refahını ve huzurunu bozan sosyal tehlikelerin verdiği hasarlardan insan hakkı ve temelde de devlet görevi olarak primli veya primsiz sistemlerin kullanılması, insanların sosyal tehlikelerin zararlarından kurtarılma güvencesi demektir. [SSK, 2013]

SGK’nın Görevleri Nelerdir?

• Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hakları ve yükümlülükleri konusunda SGK bilgilendirmelidir.
• Gerçek ve tüzel kişilerin haklarının kullanılmasını ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesi SGK kolaylaştırmalıdır.
• Ulusal kalkınma politikaları ve stratejilerini dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamalıdır ve bu politikaları geliştirmek için SGK çaba göstermelidir.
• Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasındaki koordinasyonu ve işbirliğini SGK sağlamalıdır.

SGK’nın amacı ise; sosyal sigortacılık kurallarına dayalı, adil, etkin, kolay erişilebilir, mali açıdan sürdürülebilir, modern standartlara uygun sosyal güvenlik sistemini yürütmektir.

Emekli Sandığı

Emekli Sandığının tanımı, resmi yerlerde çalışanların her türlü ihtiyaçlarını karşılayıp, onları destekleyen yapıdır. Emekli Sandığı devlet çalışanlarına hizmet vermektedir.

Emekli Sandığı, Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı bir yapıdır. Bu devir, 16 Mayıs 2006’da kabul edilen 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Güvenlik Kurumu’na devredilmiştir. Bağ-kur, SSK ve Emekli Sandığı tek çatı altına toplanmıştır.

Sosyal Güvenlik Kurumu’na, özel banka sigortalıların geçmesiyle ilgili olarak ilk faaliyet 1976 yılında yürürlüğe giren 1992 sayılı yasayla oluşturulduğu, ‘’İlgili yasaya eklenen Ek 1. Madde ile, 506 sayılı yasanın Geçici 20. maddesi kapsamında kurulan sandıkların bir yıl içinde Sosyal Sigortalar Kurumu’na (SSK) devredilmesine karar verilmiştir.’’ SSK’ya devri gündeme gelmiş ancak Anayasa’nın sosyal devlet ilkesine aykırı olduğu için iptal edilmiştir.

 

	EMEKLİ
Yaş Grup.	Erkek	Kadın	Toplam
0-39	8,169	486	8,655
40-44	15,163	14,604	29,767
45-49	65,900	65,713	131,613
50-54	176,456	95,098	271,554
55-59	183,699	66,683	250,382
60-64	141,402	35,954	177,356
65-69	97,100	19,522	166,622
70-74	65,517	10,330	75,847
75-79	43,792	8,130	51,922
80-84	23,173	6,270	29,443
85+	8,037	2,650	10,687
Toplam	828,408	325,440	1,153,848

 

Yukarıdaki tabloda bize Türkiye’deki Emeklilerin yaş grubunu ve cinsiyetleri vermektedir. Yaş aralıklarına bakarsak, en çok emekli olanların yaş grupları 50-54’dür ve onu takip eden yaş grubu ise 55-59 yaş aralığıdır.

Devredilmesinin Nedeni Nedir ?

Sosyal Güvenlik yapısının birleştirilmesi gibi, kökünde haklı bir duruma bağlanarak yapılması istenen bu değişikliğin ardındaki asıl nedeni sorgulayan raporda, bu faaliyetin bankaların özelleştirilmesiyle ilgili olduğunun altı çizilmiş, ilk önce mevcut bulunan banka sandıklarının, başta kamu bankalarının özelleştirilmesi süreci olarak önemli bir engel olduğu anlatılmıştır.

Özel banka sandıklarının devri ile birlikte, bu kapsamda bulunanları ne gibi sorunların beklediğini belirten raporda, binlerce banka emekçisinin ciddi hak kayıplarıının olacağı belirtilmektedir. Bu durumla banka emekçilerinin karşı karşıya kalacağı sorun şöyle belirtilmiştir.

1. Devirle birlikte en başta banka sandıklarına tabi emekliler ile çoğu kesimin aynı diğer sigortalılar gibi, belirlenen enflasyon oranlarının aşağısında maaş artırımlarına mecbur kalması anlamına gelmektedir.

2. Bir diğeri ise, vakıf senedinde bulunanlar tarafından karşılanan hizmetlerin SGK’ya geçişinden sonra ne olacağına ve nasıl olacağına ilişkindir.

3. Bu raporda, SGK tarafından karşılanmayan hizmetlerin sandık iştirakçilerinin çalıştığı yerler tarafından karşılanacağı söylenmektedir.

Emekli Sandıklarının devri kimleri nasıl etkiler ?

Emekli sandıklarının SGK’ya devrinden kast edilen aslında şudur, tarım sigortası yatıranların bağ-kurlu olanların, bireysel emekli olanların, dışarıdan özel sigorta şirketlerine yatırarak emekli olanların ve yeşilkartlı olanların tek bir çatı altında toplanarak SGK’ya devredilmesidir.

Devir edilmeden önce bağ-kur da basamak farkı vardır. Bilindiği üzere bağ-kur esnaf ve sanatkârlardan oluşmaktadır ve bağ-kur yatıranlar 1’den 24′ e kadar basamaklara sahiptir. Örnek vermek gerekirse berberler 12. basamaktadır. Esnaf ve sanatkârlar, yaptığı işe göre ve ödemesi gereken miktara göre basamakları belirlenmekteydi.

En çok etkileyen diğer unsur ise yeşil kartlı olanlardır. Bunlar durumu olmayıp sigorta yatıramayanlardır. SGK, Bağ-kur, tarımdan emekli olanlar yada bireysel emekli olanlar, birbirinden ayrım farkını aldıkları maaştan değil, daha çok sosyal hizmet alırken yaşamaktaydılar. Eğer SGK’lı değilse diğer emekli sandığından emekli ise iş zorlaşmaktaydı. Hastanenin aciline gittiğinde acil bir durum olsa bile ilk SGK’lı olana sonra diğer emekli sandığına bağlı olanlara bakılmaktaydı. Ayrıca bir çok sosyal alanda ikinci plana atıldıkları için zorluklar yaşanmaktaydı. Bu yüzden emekliler ikinci plana atılmak istemediği SGK’lı olanlar kadar haklarının olduğunu savunarak sürekli itiraz ediyor ve şikayette bulunmaktaydılar.

Bir süre sonra bu şikayetler göz önüne alınarak devlet emekli sandıklarının birleştirilmesine tek bir çatı altında toplanmasına yani emekli sandıklarının SGK’ya devr edilmesine karar verdi. Karar verilmesine rağmen hemen bir devir işlemi gerçekleşmemiştir. Bunun sebebi SGK ve bankalar faiz oranı hakkında anlaşamadığı için devir işlemi gerçekleşmiyor gibi görünse de asıl neden mali yüktür. Bu yükü ortadan kaldırmak için devlet bir kanun çıkarmıştır. Bu kanun primi noksan ancak yaşı emeklilik yaşını doldurmuş insanların noksan primini ödeyerek emekli olunabileceğini ifade etmekteydi. Bu kanun çerçevesinde çoğu insan bankalardan para çekerek prim parasını yatırmış ve borcu bitene kadar emekli aylıklarını oraya bağlamıştır. Genellikle bu borç ödeme süresi 2-3 yıl olmuştur.

Bu kanun cerçevesinden her iki tarafta kazandı gibi gözükse bile artık hastaneler de sağlık ocaklarında kısacası sosyal hizmet alırken hiç bir fark olmayacağı için emekliler kazanmıştır.

Devir edildikten sonra ise insanlar sosyal hizmeti eşit şartlarda almaya başlamış ve hiçbir sınıf farkı olmamıştır.

Sonuç olarak, Bir kumbara düşünün bu kumbaranın içinde kağıt para olarak 50, bozuk para olarak da 90 tl bulunmaktadır. İlk alacağın para miktarı kağıt para olacaktır. Bozuk parayı kağıt para bittikten sonra alacaksınızdır. Hatta bozuk paraya değer vermeyip, kağıt paraya değer verilecektir. Burda SGK’yı kağıt para, bozuk parayı diğer emekli sandıkları kurumu olarak düşünebiliriz. SGK’ya az para yatırmasına rağmen sosyal hizmet alırken,öncelik verilirken, diğer emekli sandıklarında daha fazla prim parası yatırılmasına rağmen sosyal hizmetlerden yararlanırken önemsenmeyip daha az hizmet almaktadır. Bu devir yapılmadan önce insana yaraşır şekilde davranılmamaktaydı.

SGK’da 5.300 pirim dolunca emekli olunurken, Bağ-kur’da 9.000 pirim yatırılması gerekmekteydi. Buna rağmen daha az miktar alınmaktaydı. SGK’dan ancak tek bir çatı altında toplanınca hepsinin ödeyeceği prrim miktarı aynı olmuştur. Hatta birleşmeden 180.000 lira karlı çıkanlarda olmuştur.