Forfaiting Nedir? Forfaiter Nedir? |2023

Forfaiting Nedir?

Forfaiting, ihracatçıların ithalatçılara kredi olarak verilen mal bedelleri ile alacaklarını, kendilerine rücu hakkı olmaksızın diğer şahıslara satmalarıdır. Bu nedenle, forfaiting, rücu hakkı olmaksızın, alacağın satın alınması ile, sabit faizli ve orta vadeli bir ihracat finansman yöntemidir.

Forfaiting’e göre alacaklar, genellikle poliçe veya bono şeklinde senede bağlanmış alacaklardır. Çünkü senetsiz alacaklar, defterlerde kayıtlı alacaklar ya da vadeli akreditiften doğan alacakların satın alınması hukuki sıkıntılar doğurabilmektedir.

Forfaiting işlemlerindeki başlıklar şunlardır:

• İhracatçı işletme (forfaitist)
• İthalatçı işletme

Forfaiter Nedir?

– Garantör banka

Forfaiting Avantajlar ve Dezavantajlar

Uluslararası ticaretin büyümesi ile birlikte dış ticaret finansman teknikleri de gelişmiş; dünyada finansman kaynağı gerektiren kaynak olanaklarını zorlaştıran sistemin ve imkanların el verdiği şekilde bunu başarabilen şirket ve kurumlar ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada dış ticaret finansmanında kullanılan alacağın satın alınması kavramı üzerinde durulacaktır.

Forfaiting Sözleşmesi ve Forfaiter

Alacağın satın alınması işlemindeki ilk adım taraflar arasında yapılan sözleşmedir. Forfaiter, sözleşme sırasında ihracatçılardan aşağıda belirtilen belge istemektedir.

• İhracatla alakalı dövizi, tutarı ve vadesi,
•  İhracatçı ülke,
•  İthalatçı ve bulunduğu ülke,
•  Aval ve garanti verecek banka adı, adresi,
•  Satın alınacak olan alacağın şekli (bono, poliçe,vb.)
•  Teminatın türleri,
•  Ödeme planı,
•  İhraç olunan malların cins ve miktarları,
•  belgelerinin teslim tarihi,
•  Transfer ve ithalatla ilgili müsaadeler,
•  Bono ve poliçelerin ödeneceği yer.

Forfaiting İşleminde Risk

Birçok finansman tekniğinde olduğu gibi dış satım finansman tekniği olan forfaiting işlemi kendi içinde bazı riskleri de bulundurmaktadır. Bu riskleri genel hatları ile incelediğimizde; Politik Risk Borçlunun bulunduğu ülkenin politik durumunu, savaş, devrim veya sosyal karışıklık gibi. Transfer Risk: Borç tutarı dövizlerin satıcıya transfer edilmemesi yani döviz darboğaz riski, borç ertelemesi, mevduat değişimi.

Döviz Kuru Riski: Sözleşme uyarınca fatura satıcının milli parasından başka bir ülke parası üzerinden düzenlemiş ise ödeme sırasındaki kurların ani değişiklerin satıcıyı zarara uğratabileceği riski. Ticari Risk: Direk alıcıdan kaynaklanan risk olarak tanımlayabileceğimiz bu risk türü her türlü mevcut risk sonucunda borçlunun borç yükümlüklerini yerine getirememesi, ödeme sıkıntısına düşmesidir. Faiz Oranı Riski: Finansman faizlerinin dalgalanması sonucunda faiz oranında meydana gelen değişiklerin borçlu ve forfaiter üzerinde olumsuz etki oluşturmasıdır.

Avantajları

Forfaiting işleminde finansmanın ihracatçı penceresinden avantajları:

• Forfaiting ile kredili mal satışından olan alacağın tahsil edilememe riski ortadan kalkmaktadır. söz konusu olan risk forfaiter tarafından üstlenilmekte.
• Forfaiting işleminde, ihracatçıya sabit olan faizli finansman sağlamak olur. Böylelikle, ihracatçı, döviz kuru, transfer ve faiz oranı risklerinden korunmaktadır. Forfaiter kuruluşları ihracatçıya da sözleşme uyarınca ihraç edilen malın tesliminden önce sabit bir iskonto oranı garanti etmekte. Böylelikle, ihracatçı iskonto maliyetini, ihraç kontratı hazırlandığı anda hesaplayabilmekte ve maliyet içerisine dâhil edebilmektedir.
• İhracatçı alacağını nakit olarak çevirebildiğinden, likiditesi artmakta olup banka ve diğer kaynaklara olan borçlar azalmaktadır. Bu sonuçlarla, satıcının kredi değerliliği ve kredi alabilme konusunda kapasitesi artmakta olacaktır.
• İhracatçının ithalatçı hakkında bilgi toplaması, ülke riskini değerlendirmesi gibi sorunları ortadan kalkmaktadır.
• Forfaiting veya kredi işlemi, süratli şekilde gerçekleşmektedir. Garantörün forfaiter tarafından kabul edilmesi durumunda işlem hemen hemen birkaç saatte sonuçlandırılmaktadır. Başka bir deyişle, diğer kredilerde olduğu gibi, uzun incelemeler gerektiren, kapsamlı kredi sözleşmelerin ede gereksinim duymamakta.
• Forfaiting finansmanı, diğer finansman türlerinin aksine, gizlilikle yürütülmektedir.
• İhracatçı, kredili satıştan önce, bankanın alacak hakkını satın alma taahhüdünü ve taahhüdün kendisine olacak maliyetini bildiği için, ithalatçıya kredi maliyeti içeren CIF fiyatlar verilmektedir.

Forfaiting’in ithalatçı açısından dezavantajları:

• İşlemin basit olması, hızlı gerçekleştirilmesi ithalatçı açısından da önemli üstünlük sağlamaktadır.
• Forfaiting finansmanı, sabit faizli finansmandır.
• Ödemeler hemen yapılmadığından ithalatçının kredi kullanma sınırı saklı kalmaktadır.
•  İthalatçı bankalardan nakit kredilerini kullanmak zorunda kalmaz.
• Borçlanma kapasitesi ve çeşidini arttırma imkânına sahip olur.
• Vadeli alacaklar nakde dönüşerek bilânçonun likiditesi artar.

Dezavantajları:

Bu tarz finansmanın ihracatçı açısından avantajları:

•  Garantörün güvenirliliği ihracatçı tarafından forfaiter’a anlatılması gerekmekte. Süreç zaman alabilir.
•  İthalatçı ülkenin bono, poliçe, garanti konusunda mevzuatı, ihracatçı tarafından bilinmelidir. Bu konudaki bilgi yetersizliği de riskleri arttırır.
• Bu yol ile finansman da söz konusu olacak risklerde, forfaiter tarafından üstlenildiğinden bu tür finansmanın işletmeye maliyeti diğer finansman alternatiflerinden daha yüksektir.

Bu tarz finansmanın ithalatçı açısından dezavantajları:

• Aval ve ya garantiler, ithalatçı finansman maliyeti arttırmaktadır.
• Verilen bono ve poliçeler, anlaşmazlık halinde ithalatçı açısında olumsuzluk yaratabilir. Söz konusu belgeler, ithalatçı mutlak borç yükleyen somut dokümanlardır. Satın alınan mallarla ilgili herhangi anlaşmazlık durumunda ödemeler yapılmaktadır. Başka bir deyişle böyle bir anlaşmazlık durumunda, ithalatçının ihracatçıdan zararını tazmin ettirecek şekilde ödemeleri yasal olarak durdurması mümkün değildir.

KAYNAKÇA

1.MEHMET YİĞİT. (1999). Yeni Finansal Teknikler Ve Türkiye Uygulamaları, Kütahya

2.ZEKAİ ÖZDEMİR. (2005). Dış Ticaret Finansman Tekniklerinden Faktoring ve Forfaiting İşlemleri, Kocaeli. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/252007

BURAK TARIK ÖZDEMİR