John Rockefeller ve Rockefeller Ailesi Kimdir?

Rockefeller Ailesi

8 temmuz 1839 yılında dünyaya gelen John Rockefeller altı kardeşten ikincisi olarak dünyaya gelmiştir. Babası çok gezen bir tüccar annesi ise dindar bir ev hanımıdır. On bir yaşına kadar göçebe yaşayan John bu süre içerisinde vaftis kilisesinde çalışmıştır ve dindar annesi için hindi yetiştirmiştir. Babası maddi durumlarını düzeltip ev aldığında göçebe hayatı son bulmuştur. Göçebe hayatı son bulan John okula yazılmıştır fakat dört sene sonra okulu bırakıp meslek kursuna yazılmıştır. Altı ay süren kursun sonunda özel bir şirkette muhasebeci olarak işe başlamıştır. Burda ki görevi lojistik maliyetleri gözlemlemek ve firmaya borcu olanlardan paraları tek tek toplamaktı. Bu şirkette John Rockefeller günde elli cent kazanmaktaydı. İki sene boyunca bu işe devam eden John patronlarından gerekli zammı alamayınca işten ayrılmıştır.

On dokuz yaşındayken meslek kursundan arkadaşı olan Maurice Clark ile komisyonculuk işine girmek istemiştir. Amerika’nın o zaman zarflarında durumu ülkenin iç savaşa doğru gittiği yönündeydi. John ileri görüşlü bir insan olduğu için bu felaketi bir fırsata çevirmiştir. Kısa zamanda borç bulan Rockefeller ve Clark kendilerine ait komisyon şirketini kurmayı başarmışlardır. Bu olası iç savaşta insanlara en fazla ihtiyaç olacak temel gıdalar olan saman, tahıl ve çeşitli et ticaretlerine başlamışlardır. Bu felaketi fırsata çeviren John’un şirketi bir senede yarım milyon dolar kar etmiştir. Kazandıkları komisyon bu paranın küçük bir kısmı olsa da şirketleri için olağanüstü bir başarıydı.

John Rockefeller’in Yükselişi

John Rockefeller itibarını arttırmış, şirketlere ve bankalara adını duyurmuştu. Dört sene sonra 1863 te John’un aklında yeni bir iş vardı. Amerika’da yaşadıkları bölgede petrol çıkartılmaya başlanmıştır. O tarihlerde petrolün insan hayatında önemli ve bilinen bir etkisi yoktu. John’un bu yeni iş kolundan gelir sağlaması için petrol ile birlikte bir şeyler üretmesi gerekiyordu. Kardeşi William Rockefeller’ı ve o dönemin en gözde kimyageri Samuel Andrews’i yapacakları işe ortak etmiştir. Andrews kısa bir sürede sıkı çalışmaya başlamıştır. Andrews ve Clark bir çok konuda anlaşamadıkları görülmüştür. John bu anlaşmazlıklardan dolayı Clark’ın hisselerini ondan satın almıştır.

John bir müddet sonra Cleveland’daki en büyük rafineriye sahip olmuştur. Diğer firmaların yanı sıra kendi ürettiği yan ürünleriyle de çok fazla kar etmiştir. Clevland’ta yirmi altı tane farklı rafineri daha vardı ve John aralarında ki rekabeti ortadan kaldırmak için bir plan uygulamıştır. Bu plan demiryolları ile alakalıydı. John demir yollarına indirimler uyguluyordu taşıdıkları ürünlerin bir kısmınıda onlara veriyordu. Karşılığında ise diğer firmalara ait hiç bir ürünü asla taşınmamalarını şart koşmuştur. Bunun dışında John yaptığı ani yüzde seksenlik indirimden sonra beş senede yirmi altı rafinerinin yirmi ikisini kendi bünyesine geçirmiştir.

Rockefeller ve Standart Oil

İşler fazlasıyla büyümüştür ve John Rockefeller otuz yaşında Amerika’nın ilk milyoneri olmuştur. Bütün rafinerilerini bir araya toplayarak 1870 yılında Standart Oil’i kurmuştur. On sene içerisinde Standart Oil ülkede ki ikinci en verimli olan petrol yataklarına (kuzey doğuya) gözlerini dikmiştir. Burada ki rafinerileri de kendi bünyesine katıp dünyada ki ilk petrol boru hattını döşemeye başlamıştır. Standart Oil, ABD’nin petrolünün yüzde doksanını rafine ediyordu. Petrol ve petrol ile alakalı her şey Standart Oil’in tekelindeydi.

Tekelleştikten iki yıl sonra Ohio’da ki kırktan fazla şirkete hissedar olmuştur. Yüz bine yakın çalışana sahip olmuştur. Medyayı kullanarak kendini cömert ve hayırsever göstermiştir. Eyalete karşılıksız bağışlarda bulunmuştur. Ohio’da gökdelen yaptırmıştır ve işleri buradan yönetmiştir.

John Rockefeller’ın dört kızı ve bir oğlan çocuğu olmuştur. Oğlunun adını John D. Rockefeller Jr. koymuştur. Oğlu büyürken yatırım yapmayı aksatmamıştır. Chicago Üniversitesi’nin kurucusu da John Rockefeller’dir.

Sherman Anti-Tröst Yasası ve Standart Oil

Orta doğuda ve Rusya’da petrol yatakları bulunduktan sonra Rothschild ailesi ile birlikte orada bulunan petrolleri Amerika’ya getirmeye başlamışlardır. Rockefeller Jr. büyüdükten sonra edebiyat fakültesini bitirip babasının baş danışmanı olmuştur. Usa Steel’de ve Standart Oil’de yöneticilik yapmıştır. On yıl sonra bu çalıştığı işlerden bir skandal sonucu istifa etmek zorunda kalmıştır. Skandal, Rockefeller’ın o zamanın medya imparatoru olan William Randolph Hearst’e verdiği rüşvet ile gündeme gelmiştir. Bu skandal sonrasında bir çok sanayici ve Amerikan hükümeti Rockefeller’ı hedef almıştır. 1911 de yüksek mahkeme Standart Oil’i anti rekabetçi yaptırımlarından dolayı suçlu görmüştür. Bu olaylardan sonra John Rockefeller, Standart Oil’i otuz iki ayrı parçaya bölmüştür. Bölünmeden ortaya çıkan firmalar halen günümüzde dünyanın en zengin firmaları olarak biliniyor. Bu şirketlere Chevron, Exxon Mobil, BP ve Marathon gibi petrol devleri de dahil olmaktadır. Türkiye’nin yıllık geliri yaklaşık yüz yetmiş beş milyar dolarken bu şirketlerin hepsi sıralamada Türkiye’nin üstündedirler. Bu da demek oluyor ki Rockefeller’ın şirketinin bölünmesinden oluşan şirketlerin bir tanesinin bile yıllık gelirinin Türkiye’nin yıllık gelirinden daha yüksek olmasıdır. Bu Rockefeller ailesinin mirasının bildiğimiz kısmıdır.

Bölünmeden sonra John Rockefeller kendi üstüne olan hisselerini ölene kadar kaybetmemiştir. Fakat artık kamuoyunun gözünde imajları zedelenmiştir. Bundan iki yıl sonra Rockefeller’a ait bir madende grev başlamıştır. Madenciler para yerine geçen başka bir kağıt ile sadece Rockefeller’a ait olan yerlerden alışverişlerini yapıp barınabiliyorlardı. Çoğu göçmenlerden oluşan bu çalışanlar, hem çalışma zorluklarından hemde hayat koşullarından şikayetçidirler. Rockefeller Jr. istifa etmesine rağmen Rockefeller fonlarının başkanlığını yapıyordu. İşçilerin bu yaptıkları grevlere çok sert tepki verildi. Paralı askerlerden ve ulusal muhafızlardan oluşan bir orduyla işçiler katledilmişlerdir. Tarihe ludlow katliamı olarak geçen bu olaydan sonra Rockefeller’ın imajı gittikçe zedelenmiştir. Ulusal muhafızlarında olayın içinde olmasından dolayı Rockefeller ailesi devlet içinde devlet olmaktan suçlanmışlardır. Zedelenen imajını düzeltmek için Rockefeller, Ivy Lee ile anlaşmıştır. Ivy Lee halkla ilişkilerin mucididir. Edward Bernays’le birlikte de kitleleri yönlendirme ve algı yönetimi gibi konularda çalışmışlardır. Rockefeller’ın çalıştığı bu iki insan onun imajını kurtarmak için ellerinden geleni yapmaya başlamışlardır.

1929 Ekonomik Buhranı ve Rockefeller Ailesi

1920 de Amerika hiç görmediği bir krize girmiştir. Bu dönemde Amerikan borsası bir günde dibe vurmuştur. New York’ta ki emlak fiyatları da çok fazla düşüş yaşamıştır. Bir çok şirket iflasını açıklamıştır. Rockefeller bu krizden en çok karlı çıkanlardan olmuştur. Rockefeller emlak fiyatları dibe vurduğunda New York’ta bir çok yeri satın almıştır. Kendi yönettiği merkez binasını ise New York’ta yükselmeye başlamıştır. John Rockefeller doksan yedi yaşında hayatını kaybetmiştir. Oğlu Rockefeller Jr. aile servetini babası öldükten sonra bir hayli yükseltmiştir. Hatta en büyük karları birinci ve ikinci dünya savaşları sırasında yapmıştır. Birleşmiş devletlerin kuruluşunda da büyük yardımı olmuştur. Rockefeller Jr. birleşmiş devletler binasına arsa bile teğmin etmiştir.

Altı çocuğa sahip olan John D. Rockefeller Jr.’ın en büyük çocuğu olan John D. Rockefeller Three 1960 yılında şirketlerin başına geçmiştir. Ölümünden sonra yerini kardeşi David Rockefeller’a bırakmıştır. Bir çok insan Rockefeller ailesinden korkmuştur. Bunun sebeplerinden bir tanesi ise Rockefeller ailesinin Amerika’nın ekonomisini ve gücünü koruyan bir örgüt olarak görünmesidir.