Kooperatif Nedir? Kooperatif Çeşitleri Nelerdir?

Kooperatif Nedir?

Kooperatif, ortakların ihtiyaçlarının, gereksinimlerini yardımlaşarak karşılamak ve çıkarları savunmak doğrultusunda hareket eden kar amacı olmayan kurumdur. İngilizce co: beraber operative=operasyon yapan “co-operative” ortak hareket etmek de denebilir. Kooperatifler insanların tek başına yapmadıkları işleri bir arada toplanarak yapmalarını hem de kalkınmasını sağlar.

Kooperatif Özellikleri Nelerdir ?

• -Üye olan herkesin kooperatifteki hissesinin ne kadar olduğunun bir önemi olmadan genel kurulda tek oya sahiptir.
• -Üyelerin ihtiyaçlarını mesleğinden ötürü ihtiyaçlarını daha az maliyetle karşılamak için kurulur.
• -Sermayenin herhangi bir maksimum sınırı yoktur. Ortak sayısı ne kadar artarsa sermayede o kadar artar.
• -Tüzel ve gerçek kişiler üye olabilir.
• -Ortaklıktan çıkmak isteyen üyeler sadece hesap döneminin sonunda ve en az 6 ay önce haber vermek kaydıyla çıkış yapabilirler. Fakat ana sözleşmeye ortaklıktan çıkış için bir madde varsa o madde esas alınır.

Kooperatif İlkeleri Nelerdir?

31. Uluslararası Kooperatifler Birliği Kongresi’nde 23 Eylül 1995 tarihinde şuanda uygulanan 7 ilke ön görülmüştür.

-Ortağın demokratik yönetimi
-Gönüllü ve serbest giriş
-Eğitim, öğretim ve bilgilendirme
-Ortağın ekonomik katılımı
-Özerklik ve bağımsız
-Toplumsal sorumluluk
–Kooperatif arası iş birliği

Ortağın Demokratik Yönetimi

Ortakların hepsi aynı oy hakkına sahiptir. Yönetim kurumları ortaklar tarafından yapılan oylamada belirlenir. Ortaklar yöneticileri hakkında iyi ya da kötü eleştiri yapabilirler ve yönetim kurulunu oy birliği ile değiştirebilirler. Bu yetki demokratik yönetim ilkesinin bir sonucudur.

Gönüllü ve Serbest Giriş

Tüzel ve gerçek kişiler ortak olarak kooperatiflere girebilir. Ortak alımlarında herhangi bir ayrım yapılmaz. Bu ilke her isteyenin kooperatife üye olabileceği anlamına gelmemektedir. Kooperatiflerin ana sözleşmesinde üyelerin tabi olduğu koşullar belirtilir.

Eğitim Öğretim ve Bilgilendirme

Kooperatiflerin başarılı olması amacı doğrultusunda ortakların, yöneticilerin ve toplumun kooperatifçilik hakkında bilgi sahibi olması gerekmektedir. Kooperatif yönetimcilerinin sorumlu olduğu görevlerinin neler olduğu hakkında ne kadar bilgiye sahip olduklarını bilmeleri gerekir ve yapılan araştırmalar göre bilgi sahibi olan yöneticilerin daha fazla fayda kurumlarının çıkarları doğrultusunda daha fazla fayda sağlandıkları gözlemlenmiştir.

Ortağın Ekonomik Katılımı

Kooperatiflerin yıl bitiminde yapılan faaliyetler sonucunda elde edilen gelir ya da gider fazlalığının ortaklar arasında eşit bir şekilde pay edilmesidir.

Özerklik ve Bağımsızlık

Kooperatifler kendisine ait yasası olan yasaya göre kendi kendini yönetme yetkisi olan, kendi kendini özgürce yöneten ekonomik kurumlardır. Kooperatiflerin denetim ve yönetimlerinin ana sözleşmelerinde bulunan maddeler doğrultusunda karşılıklı yardım ve dayanışma içerinde yürütülmesi bu kurumları diğerlerinden bağımsız bir kuruluş olduğunu ispatlamaktadır.

Toplumsal Sorumluluk

Öncelikle ortaklarının ihtiyaçlarını düşünürken diğer yandan da içinde bulunan toplumun çıkarlarını da düşünmelidir. Ayrıca çevre düzeninin korunmasında üstüne düşen sorumlulukları olması gerekmektedir. Toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik yönden kalkınmalarına destek sağlamak ve korumak için de çalışmalar yapması gerekmektedir.

Kooperatifler Arası İşbirliği

Kooperatifler kendileri aralarında yardımlaşmak amacıyla beraber çalışabilir ve iletişim halinde olabilirler. Ülkemizde kooperatifler Türkiye Kooperatifler Birliği Merkezi buna örnektir. Benzer ya da aynı konular doğrultusunda çalışmakta olan kooperatifler aralarında birlik oluşturabilirler. Bu şekilde ortaklarına etkili bir şekilde daha hızlı ve daha hizmet sağlayacak. Bu kooperatifçilik hareketinde güçlenmesini sağlayacaktır.

Kooperatif Çeşitleri Nelerdir?

-Tarımsal Kooperatifler
-Tarım Dışı Kooperatifler

Tarımsal Kooperatifler

Ortaklarının ihtiyaç duydukları tarımsal bilgileri sağlamakta yardımcı olmaktadır. Ortaklarına yani çiftçilere teknolojide, ilaç ve tohumlardaki son gelişmelerden bilgisi olmasını sağlayarak üretimini ve kalitesini artırmasında destek olmaktadır.

Tarım Dışı Kooperatifler

Tarım dışı kooperatifler ortaklarının gereksinimlerini karşılamak ve dayanışmayı sağlamak için kurulan kooperatiflerdir. Ortakların ihtiyaçlarının, gereksinimlerini yardımlaşarak karşılamak ve çıkarları savunmak doğrultusunda hareket eden kurumlardır.

Yazan: ERTÜRK KAYGUSUZ