NAFTA Nedir? Nafta Ülkeleri Hangileri? |2023

Nafta Nedir?

NAFTA ne demek sorusuna cevap verirsek İngilizcesi North American Free Trade Agreement Türkçe açılımı “Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması” anlamına gelen ABD, Meksika, Kanada arasında gümrük vergilerini düzenleyen bir anlaşmadır. Amerika
Birleşik Devleti (ABD), Kanada ve Meksika devletleri arasında gümrük vergilerini ve diğer bariyerleri aşama aşama kaldırmak için 12 Ağustos 1992 de Washington’da imzalanmış ve 01 Ocak 1994 tarihinde ise yürürlüğe girmiştir. Anlaşmayı dönemin başkanları ABD’den George W.H. Bush, Kanada’dan Brian Mulroney ve Meksika’dan Carlos Salinas imzalamıştır.

NAFTA Ticaret Anlaşmaları

Anlaşma gereğince bazı tarım ürünleri belli bir süre daha koruma kapsamında bırakılmak üzere ABD, Meksika ve Kanada ülkeleri arasında özel vergilerin haricinde geriye kalan vergiler ise anlaşılan tarihten sonra sıfırlanacaktır.

Bu ticari anlaşmanın bir diğer amacı ise bu 3 ülkenin arasında ki ekonomik farkları en aza indirip Kuzey Amerika Kıtası’nda toplumsal istikrarı ve ekonomiyi kuvvetlendirmektir. Anlaşmanın gerçekleşmesi halinde ABD ve Kanada yüksek yatırımlar gerçekleştirirken ucuz iş gücünden faydalanacak, Meksika’da bu sayede işsizlik oranında azalma yaşayacaktır.

NAFTA anlaşmasıyla büyük ve zengin bir pazar kapısı açılmıştır. Bu pazardan faydalanmak isteyen şirketler de yatırımlarını Kuzey Amerika Kıtası’na çevirmeye başlamıştır ama ABD dolarının, Kanada dolarına oranla daha yüksek olmasından dolayı ABD’ye yatırım yapmaktansa Kanada’ya yatırım yapmayı tercih etmişlerdir. Bu anlaşma sayesinde daha düşük yatırımlarla Kanada’yı tercih eden şirketler buradan ABD pazarına rahatlıkla ulaşabilmektedir.

Bu anlaşmada en çok otomotiv sektöründe ön plana çıkmıştır. Ülkeler arasında gümrük geçiş vergilerinin olmamasından dolayı ve düşük iş gücünden dolayı ileri gelen otomobil üreticileri Kanada’ya büyük yatırımlar yapmışlardır.

NAFTA aynı zamanda dışarıdan gelen yatırımcıların yerli yatırımcıları tanımasını ve iş yapmalarını da sağlamıştır. Hatta NAFTA üye ülkelerinden birisinin politika değiştirmesi sonucunda çalışma ve kazançlarının düşmesi durumunda yatırımcılar için hükümete dava açma hakkı verilmiştir. Böylelikle yatırım yapan şirketler kendilerini yazılı ve yasal olarak güvende hissetmeleri de sağlanmıştır.

Yatırım yapan şirketlerin kendilerini yazılı bir şekilde kanunlarla güvence altına alması, Kanada üzerinden ABD gibi büyük bir pazara vergi ödemeden rahatlıkla geçilebilmesi ve Meksika sayesin de düşük işg ücüne ulaşılması sonucu Kuzey Amerika Kıtası ticarette önemli bit cazibe merkezi haline gelmiştir.

Kanada’nın zengin yer altı kaynakları da yatırımcıları cezbeden noktalar arasındadır. Yatırımcılar Kanada’dan şirket sahibi olmak için yarışırken Kanada ekonomisinde de enerji sektörü önem kazanmıştır.

Uluslararası ticaret verilerine (OEC) göre; Amerika Birleşik Devleti, Kanada ve Meksika devletleri arasında ki ithalat – ihracat grafiği aşağıda verilmiştir.

ABD – Meksika Ticareti

Aşağıdaki grafikte  Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika arasında karşılıklı ticaret rakamları verilmiştir. Amerika’nın yıllar içinde Meksika’ya yaptığı ihracat ithalattan daha fazla olmaya başlamıştır. ABD kazançlı çıkmaktadır. (Büyütmek için resmi tıklayabilirsiniz.)

Kanada – ABD Ticareti

Aşağıdaki grafikte Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri arasında karşılıklı ticaret rakamları verilmiştir. Kanada’nın Amerika’dan ithalattan daha fazla ihracat yaptığı görülmektedir. Kanada kazançlı çıkmaktadır.(Büyütmek için resmi tıklayabilirsiniz.)

Kanada – Meksika Ticareti

Aşağıdaki grafikte Kanada ve Meksika arasında karşılıklı ticaret rakamları verilmiştir. Kanada’nın Meksika’dan ithalattan daha fazla ihracat yaptığı görülmektedir. Burada da Kanada kazançlı çıkmaktadır.(Büyütmek için resmi tıklayabilirsiniz.)

Trump ve Sonrası Nafta Anlaşması

ABD Başkanı Donald Trump’ın isteği üzerine Ağustos 2017 yılında tekrardan müzakereye oturulması sonucunda 1,5 yıl süren pazarlıkların ardından NAFTA büyük değişiklikler geçirecektir. Kanada başkanı ve birçok insan tarafından “Yeni NAFTA” ya da “NAFTA 2.0” diye adlandırılsa bile Washington’dan gelen baskılar neticesinde “ABD, Kanada ve Meksika Anlaşması (USMCA)” ülke başkanları Donald Trump (ABD), Justin Trudeau (Kanada), Enrique Pena Nieto (Meksika) tarafından Arjantin’de yapılan G20 Zirvesi’nde imzalandı.

Üye ülkelerin parlamentolarında yapılacak olan oylamaların sonucunda kabul edilmesi durumunda yürürlüğe girecek yeni anlaşmayla birlikte NAFTA’da tarihe karışacak.

Trump Nafta’dan çıkmayı ve birliği dağıtmayı istemektedir. Bunun en büyük sebeplerinden biri özellikle Meksika bölgesinden gelen işçi dalgasının Amerikalı orta sınıfın işlerine verdiği zarardan kaynaklanmaktadır. Amerika’nın tüketim kültürü de Nafta’dan dolayı bu ülkelerin Amerika ile ticaretlerinde avantaj kazanmasına neden olabilmektedir.

Yazan: Erdem DEMİRCİ

Kaynaklar

• https://atlas.media.mit.edu/en/
• http://www.ekodialog.com/ekonomi_kurumlari/kuzey_amerika_serbest_ticaret_nafta.html