Bej Kitap Nedir? (Beige Book) Ne demektir?

Bej Kitap

Bej kitap Amerikan Merkez Bankası FED tarafından yayınlanan ve son ekonomik durum hakkında özet sunan bir rapordur. Bej kitap raporunun asıl adı “Summary of Commentary on Current Economic Conditions by Federal Reserve District”tir. Bej kitap ilk olarak kırmızı kitap olarak adlandırılmış ve 1970 yılında Arthur Borns yönetiminde federal yönetime bağlı çesitli bölgelerin ekonomik durumlarını ve analizlerini toplamak ve yorumlamak amacıyla oluşturulmuştur.

Kırmızı Kitaptan Bej Kitaba

Kırmızı kitap Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi delegesi Walter E.Fauntroy’un talebi üzerine 1983 yılında kamuya açık hale getirilmiştir.Kitap ilk yayınlandığında kapak rengi bej renk olduğu için kitabın adı “Beige Book” yani “Bej Kitap”adını almıştır.Kitap ilk yayımlandığı yıllarda çok fazla ilgi gösterilmesi adına beklentiler olsa da 1987 yılında ortaya çıkan Borsa Krizine kadar fark edilmemiştir.Borsa Krizinin ortaya çıkmasından sonra “Bej Kitap” Wall Street Journal,New York Times,Washington Post’un yayınlarında daha sık bahsedilmeye başlanmış ve o tarihten itibaren de çok önemli bir indikatör olarak küresel piyasaların ve yatırımcıların da takip ettiği bir rapor haline gelmiştir.

Bej kitap Federal Açık Piyasa Komitesi(FOMC) toplantısından iki hafta önce oluşturulur. FOMC’de yılda 8 defa toplanmaktadır.Rapor ülkedeki ekonomik durumun FED’in 12 merkez bölgesinin merkez bankaları ve başkanlarından,ekonomi ve iş çevrelerinin önde gelenlerinden,piyasa uzmanlarından ve başka diğer kaynaklardan toplanan analizlerin bölgelere ve sektörlere göre güncellenmesinden meydana gelir,istatiski bilgi vermez.Bu rapor Fed’in para politikalarını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi(FOMC)’nin de kısa dönemli faiz oranlarının ayarlandığı zaman komiteye rehberlik ermeye de yardımcı olmaktadır.

Fed’in 12 Merkez Bölge Haritası

FED’in Amerikan iş dünyası nabzını tutan “Bej Kitap“ın Aralık 2018 sayısı raporu:

ABD Merkez Bankasından (Fed) Amerikan iş dünyasındaki iyimserliğin,gümrük tarifelerine yönelik belirsizlik,artan faiz oranları ve emek piyasasındaki arz eksikliği nedeniyle azaldığı bildirildi.

Bankanın 12 şubesinden gelen analizlerle hazırlanan raporda ekonomik aktivitelerin çoğu bu bölgelerde ılımlı hızda artmasına karşın Dallas ve Philedelphia bölgelerindeki büyümenin bir önceki rapora kıyasla yavaşladığı kaydedildi.

Raporda ABD yönetiminin gümrük tarifelerinin imalatçılar için endişe kaynağı olmayı sürdürmesine rağmen sektördeki genişlemenin devam ettiği ifade edildi.

Tüketici harcamalarının gücünü koruduğu vurgulanan raporda,konut zayıflığının ise sürdüğü belirtildi.

“İyimserlik azaldı”

Raporda en çok dikkat çekici nokta ise iş dünyasındaki iyimserliğin azalmasına yönelik şu değerlendirme oldu:

“Birçok şube şirketlerin pozitif yaklaşımını sürdürdüğünü rapor etti ancak iyimserlik bazı bölgelerde firmaların gümrük tarifelerine yönelik belirsizlik,artan faiz oranlari ve emek piyasasindaki kısıtlamalarına yönelik bildirimleriyle azaldı.”

“Fiyatlar tarifeler nedeniyle yükseldi”

Raporda,istihdamın ülke genelinde sıkılaşmaya devam ettiği ve çeşitli meslek kollarında yaşanan ciddi arz eksikliğinin üretim kapasitesini sınırladığı bildirildi.

Ücretlerin, arz eksikliği nedeniyle yavaşlayan istihdam artışına rağmen eskisine kıyasla daha hızlı yükseldiği de rapora yansıdı.

Ayrıca, ürün fiyatlarının tüm bölgelerde yükselmeye devam ettiğine işaret edilen raporda, “girdi fiyatlarının ürün fiyatlarındaki artıştan daha hızlı yükseldiği” tespitine yer verildi.

Bej Kitap içindeki analizler, Fed’in para politikalarını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) tarafından kullanılıyor.

FOMC’nin bu yılki sekizinci ve son toplantısı 18-19 Aralık tarihlerinde Washington’da yapılacak. Piyasaların bu toplantıda faiz artırılmasına verdiği olasılık yüzde 80 civarında seyrediyor.

Yazan: Vedat Özdabak

Kaynaklar

• https://www.federalreserve.gov
• https://www.dunya.com