Değişken Faizli Tahvil Nedir? Nasıl Alınır ve Satılır?

Değişken Faizli Tahvil

Faiz, para sahibi olan kişilerin, bu paralarını belli bir dönem kullanmak hakkından mahrum kalarak elde ettikleri gelirdir. Faiz kısaca kar anlamını taşımaktadır. Tahvil ise devletin ya da ticari bir kuruluşun belirli bir dönem boyunca ödemeler yapmayı kabul ettiği bir borç menkul kıymetidir. Tahvil piyasaları, borç piyasaları olarak da adlandırılır. Tahvil piyasaları faiz oranlarının belirlendiği piyasalardır ve tahvile göre faiz oranı borçlanmanın bedelidir. Tahviller, belirlenen vade sonuna kadar elde tutulması halinde belirlenen faiz oranını ve tahvil bedelini ödemeyi taahhüt eder. Değişken faizli tahviller; enflasyon oranının yükseldiği veya ekonomik kriz dönemlerinde ani değişimlere karşı tahvil sahibini korumak amacıyla, piyasa koşullarına göre faiz oranı değişen tahvildir. Değişken faizli tahviller, faiz riskini ortadan kaldırmak amacıyla 3 aylık, 6 aylık ya da 1 yıllık dönemlerde ödemelerle kupon faizi ödemesini kabul eder. Değişken faizli tahviller, kupon ödemeli tahvillerdir. Hazine Bonosu ve Devlet Tahvillerinin genel ismi DİBS (Devlet İç Borçlanma Senedi)tir. DİBS’ler TL ve döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak ihraç edilebilir. Devlet tahvillerinin vadesi 1 yıldan daha uzun süredir. Özel sektör tahvillerinin vadeleri ise en az iki yıldır.

Değişken Faizli Tahvil Nasıl Hesaplanır?

Tahvil fiyat hesaplanması, tahvilin kuponlu ya da kuponsuz ihraç edilmesine göre farklılık göstermektedir.

Kuponlu tahvil hesaplama;

Tahvilin güncel fiyatı= (Nominal Değer/(1+i)^n) + (Kupon Ödemeleri / (1+i)^n)

Kuponsuz tahvil hesaplama;

Tahvilin güncel fiyatı= Nominal Değer/(1+i)^n

n; vadeye kalan yıl sayısı

i; yıllık faiz oranı

DFT Nasıl Alınır?

Tahviller hem birincil piyasada hem de ikincil piyasada işlem görebilirler. Birincil piyasa; menkul kıymetlerin ilk kez arz edildiği ve ilk kez el değiştirdiği piyasadır. İkincil piyasa; birincil piyasaların ihracından sonra, menkul kıymet borsalarında alınıp satılmasıdır. Devletin yani Hazine Müsteşarlığının, tahvil satımı için en çok kullandığı yöntem ihale yöntemidir. Devlet tahvil ihalesi düzenleyerek, tahvillerini bankalara ve diğer yatırım kuruluşlarına satar. Bu birincil piyasadır. Sonrasında bankalar ve diğer kuruluşlar aracılığıyla tahviller defalarca el değiştirebilir. Bu ise ikincil piyasadır.
Tahvilin vadesi gelmeden herhangi bir nakit ihtiyacı olduğunda, yatırımcılar devlet ile bir iletişim sağlayamamaktadırlar ve devlet, vadesi gelmemiş bir tahvilin ödemesini yapmamaktadır. Ancak tahvil bir aracı kurumdan (banka vs.) almışlar ise o kuruluşla bağlantı kurarak tahvillerini bozdurabilirler.

Kişilerin tahviller üzerinden elde ettikleri faiz ve kazançları %10 oranında gelir vergisi kesintisine (stopaja) tabi tutulmaktadır.

Türkiye’nin son 4 yıllık tahvil faiz grafiği

Yazan: Tuğçe EKER