YatırımKredi Piyasada Yatırım – Kredi – Proje – Finans ve Ekonomi Analiz Rehberiniz
İçindekiler
Borsada Piyasa Değeri (PD) Nedir?
Borsada en sık kullanılan temel analiz göstergelerinden biri firmanın Piyasa Değeri kısaca PD değeridir. Piyasa değeri İngilizcede Market Cap. olarak kullanılmaktadır. Piyasa değeri, halka açık bir şirketin dolaşımdaki hisse sayısının toplam değerini ölçmek için kullanılan finansal bir göstergedir. Bir hisse senedinin o an işlem gördüğü piyasa fiyatı ile dolaşımdaki hisse senedine çarpılmasıyla hesaplanır.
Piyasa değeri, hissenin cari fiyatının dolaşımdaki pay adedine çarpılması ile elde edilen finansal bir değerdir.
PD Değeri, çoğunlukla başka temel analiz göstergesi ile kullanılır. En sık Defter değeri ile beraber kullanılır. Kısaca PDD/DD değeri olarak bilinir.
PD değeri daha büyük şirketlerin (genellikle) daha uzun yatırım geçmişine sahip köklü şirketler olduğu varsayılır. PD’si küçük ama yatırım yapan şirketlerin ise getiri potansiyellerinin daha büyük olduğu varsayılır
Şirketler PD değerine göre üçe ayrılır; büyük değere sahip (10 milyar dolar veya daha fazla), orta değere sahip (2 milyar dolar ila 10 milyar dolar) ve küçük piyasa değerine (300 milyon dolar ila 2 milyar dolar) sahip şirketler. Bu kıstas özellikle S&P500, NasdaQ ve gelişmiş ülkelere ait borsalarda işlem gören şirketler için daha doğrudur.
Firma değeri, PD değerine şirketin borçların eklenmesi ile ulaşılan başka bir finansal göstergedir.
Bir Şirketin Piyasa Değeri Nasıl Hesaplanır?
Giriş bölümünde de bahsedildiği üzere piyasa değeri, şirketin borsada işlem gördüğü fiyat ve halka açık hisse senedi sayısının çarpılması ile elde edilen bir değerdir.
Piyasa Değeri (PD) = Cari Hisse Senedi Fiyatı × Toplam Dolaşımdaki Pay sayısı
Piyasa Değerine Göre Şirketler Nasıl Sınıflandırılır?
Aşağıda PD değerine göre şirketlerin nasıl sınıflandırıldığına yönelik kriterler mevcuttur. Lakin bu sıralama daha çok ABD borsalarında işlem göre şirketleri kapsamaktadır. Yine de Borsa İstanbul’da PD değeri 10 milyar doları geçen Türk Şirketleri de bulunmaktadır. Tüpraş, Türk Havayolları gibi şirketler Büyük Sermayeli Şirketlerdir.
- Büyük sermayeli şirketler: PD’si10 milyar doların üzerinde olan şirketler genellikle büyük sermayeli şirketler olarak kabul edilir. Genellikle istikrarlı bir faaliyet geçmişine sahip, köklü şirketlerdir.
- Orta büyüklükte PD’ye Sahip Şirketler: Market cap’i 2 milyar dolar ile 10 milyar dolar arasında olan şirketler orta ölçekli şirketler olarak sınıflandırılır. Genellikle büyüme potansiyeli ve istikrar arasında bir dengeye sahiptirler.
- Küçük şirketler: Borsada PD göstergesi 300 milyon dolar ile 2 milyar dolar arasında olan şirketler küçük sermayeli şirketler olarak kabul edilir. Daha yüksek büyüme potansiyeline sahip olabilirler ancak aynı zamanda daha yüksek volatilite ve riske de sahiptirler.
- Mikro Şirketler: PD’si 300 milyon doların altında olan şirketler mikro-cap şirketler olarak adlandırılır. Genellikle sınırlı finansal kaynaklara sahip, daha küçük ve daha riskli yatırımlar olma eğilimindedirler.
Örneğin aşağıdaki şirket yaklaşın 300 milyon dolarında Küçük bir şirkettir. (#SAYAS)
Bir firmanın Piyasa Değerine Neden Bakılır?
Bir şirketin PD değeri, yatırımcıların ve analistlerin çeşitli nedenlerle kullandığı önemli bir temel analiz göstergesidir.
- Büyüklük ve Önem: PD değeri, bir şirketin büyüklüğünün ve borsadaki öneminin hızlı ve kolay anlaşılabilir bir göstergesidir. Doğru işleyen piyasada büyük PD’ye sahip şirketler köklü ve yaygın tanınan şirketlerdir. Örneğin KCHOL, SAHOL, TUPRS gibi şirketler. PD değeri küçük şirketler hem sermayeleri hem de tanınırlık açısından daha küçük şirketler olarak değerlendirilir.
- Yatırım Kararı: Bireysel yatırımcılar, Fon yöneticileri ve piyasa profesyonelleri yatırım kararlarını verirken genellikle PD değerini kullanırlar. İstikrarlı hisse senedi fiyatları, risksiz yatırım ürünü ve temettü geliri için büyük sermayeli şirketler daha ön plandadır. Büyüme hızı daha yüksek olan şirketler için ise orta büyüklükte PD’ye sahip şirketler daha şanslıdır.
- Risk Değerlendirmesi: PD değeri bazen bir risk göstergesi olarak kullanılabilir. Küçük piyasa değerine sahip şirketlerin daha riskli fiyat hareketleri olması beklenir. Oysa büyük şirketlerin hisseleri çok daha fazla kişinin elinde bulunduğundan fiyat hareketleri genellikle daha yavaş gerçekleşir.
- Portföy Çeşitlendirmesi: Yatırımcılar genellikle riski yaymak için portföylerini farklı piyasa değeri kategorileri arasında çeşitlendirir. Bu çeşitlendirme stratejisi, herhangi bir kategorideki düşük performansın etkisini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Şirketleri karşılaştırma göstergesi olabilir: PD’si, yatırımcıların aynı endüstri veya sektördeki şirketleri kıyaslamasına ve karşılaştırmasına olanak tanır. Bir şirketin emsallerine göre aşırı değerli veya düşük değerli olup olmadığının değerlendirilmesine yardımcı olur.
- Likidite: PD’si bir hisse senedinin likiditesini de etkileyebilir. Yüksek PD’ye sahip şirketler genellikle daha likit hisse senetlerine sahiptir. Bu hisse senetlerini almak veya hızla elden çıkarmak daha kolaydır.
- Endekse etki: PD, BIST, S&P 500 veya Russell 2000 gibi borsa endekslerinin bileşiminin belirlenmesinde temel bir faktördür. PD değeri büyük şirketler genellikle farklı endekslere ve fonlara konu olmaktadır.
Piyasa Değerine Göre Bebek Hisse Seçimi
Kısaca bir firmanın PD değeri o firmanın büyüklüğü ile de ilişkilidir. Risk almak istemeyen, temettü bekleyen kişiler genellikle PD’si yüksek şirketlere yatırım yapmalıdır. Çünkü bu şirketlerin alıcı ve satıcı sayısı daha fazladır. Hisseler daha likittir. Küçük PD değerine sahip şirketlerine göre fiyat hareketleri daha ağır ve istikrarlı olur. Öte yandan PD değeri küçük olan şirketler genellikle ufak yatırımlarla bile hızlıca büyüme potansiyeline sahiptir. Bu küçük şirketlerin hisselerine genellikle BEBEK HİSSE ya da BABY STAR denmektedir. Bu şirketlerin getiri yüzdeleri çoğunlukla daha yüksektir.
Piyasa Değeri Hakkında Yanlış Bilinenler
Bir şirketin PD değeri, şirketin dolaşımdaki lot sayısı ve cari fiyatı ile hesaplanan bir değerdir. Burada iki şey PD değerini etkiler.
- Fiyat: Piyasada manipülatif ya da sürü psikolojisi ile yapılan yatırımlar nedeniyle şirketin fiyatı temel göstergelerine göre aşırı şişkinleşebilir. Bu da PD değerinin olması gerekende yüksek çıkmasına neden olabilir. Bunun tam tersine piyasada bazen hisse fiyatı ederinden düşük olursa PD değeri de düşük görünebilir.
- Lot sayısı: Bazı şirketlerin lot sayısının az olmasına rağmen fiyatı saçma nedenlerle aşırı yükseldiğinde şirketin Piyasa değeri de doğru orantılı yükselir. Örneğin 2023 yılı itibari ile QNB Finansbank’ın dolaşımdaki lot sayısı şirketin toplam lotlarının %0.15’i kadardır. Hisse fiyatı bazı rasyonel olmayan nedenlerle artınca dolaşımdaki lot sayısı da az olduğu için Borsa İstanbul’da en yüksek piyasa değerine sahip şirketi olmuştur. Bu rasyonel olmayan yükseliş Bist’teki yabancı takas oranının da olması gerekenden %9 fazla görünmesine neden olmuştur.
Piyasa Değeri ve Firma Değeri Farkı
Piyasa değeri ile ilgili bilinmesi gereken şeylerden biri de Firma Değeri FD ile Piyasa Değer PD’nin birbirinden farklı kavramlar oluşudur. Firma değeri, PD değerinden farklı olarak şirketin borç ve nakitlerini, halka arz edilmiş hisselere ek olarak imtiyazlı hisseleri de dikkate alan bir değerdir.
