YatırımKredi Piyasada Yatırım – Kredi – Proje – Finans ve Ekonomi Analiz Rehberiniz
İçindekiler
Halka Arzda Oransal Dağıtım Ne Demek?
Borsada halka arz olan şirketlerin halka arz dağıtım yöntemlerinden biri halka arzda oransal dağıtım yöntemi, diğeri de borsada eşit dağıtım yöntemidir. Makalemizde halka arz furyası esnasında sıklıkla duyduğunuz oransal dağıtım yöntemi ne demek sorusuna cevap vereceğiz. Bildiğiniz üzere pandemi döneminde halka arz olan yeni şirketlerin yükseliş performansı, yatırım piyasalarına yeni giren 1.2 milyon yeni borsa yatırımcısı halka arz olmak isteyen şirketlerin istekliliğini artırdı.
Nisan ayında halka arz olan üç şirketin halka arzlarına sırası ile 700, 800,850 bin kişi katıldı. Çok yoğun talep olması ile birlikte şirketler bireysel ve kurumsal yatırımcıları halka arza çekmek, halka arz getirisini artırmak için farklı dağıtım yöntemleri tercih ediyor. Bunlardan ister bireysel yatırımcının ister kurumsal yatırımcının parasal gücü ile ilişkili olanı oransal dağıtım yöntemidir.
Oransal Dağıtım Yöntemi Nasıl Çalışır?
Oransal dağıtım yöntemi için örnek verirken şirketin sadece bu yöntemi tercih ettiğini ve sadece bireysel yatırımcıların olduğunu varsayalım. Böylece örneğimizi anlaşılır hale getirmeye çalışıyoruz.
- X şirketi oransal olarak tanesini 20 TL’den dağıtacağını açıkladığı 10.000.000 lot pay senedi (hisse senedini) için talep toplasın. 3 günün sonunda şirketin normalde 200.000.000 TL toplamayı düşündüğü halka arz için insanlar toplamda 10 milyar TL’lik talepte bulunmuş olsun. Kimisi 10.000 TL’lik hisse istemiş olsun kimisi 50.000 TL kimisi de 500 TL diyelim.
- 2) 10.000.000.000 TL / 200.000.000 = 50 kat demektir. Yani şirketin halka arzına 50 kat talep gelmiştir. Şirket oransal olarak şöyle bir hesap yapar. 100 ü 50 ye böler. Yüzde 2 gibi bir oran bulur. Yani her talep edene istediği maksimum hisse miktarının yüzde 2’si kadar hisse verir.
- 50.000 TL talep edene 1000 TL’lik. 500 TL talep edene 10 TL’lik. 500.000 Talep edene ise 10.000 TL’lik hisse verir.
- Her yöntem gibi bu yöntemin de avantajları ve dezavantajları var. Hisseyi gerçekten isteyene daha çok hisse satılıyor. Fakat piyasanın hepsini de kontrol edecek kadar hisse alınamıyor.
(NOT: Tabi burada halka arza katılım sırasında almak istediğiniz minimum adedi ya da tutarını belirleyebiliyorsunuz.)
Halka arzlarda oransal pay dağıtımı söz konusu olduğunda bu oran genellikle binde 5 ile yüzde 5 arasında değişmektedir.
Oransal Halka Arzda Ne kadar Para Lazım?
Peki halka arz oransal dağıtım yönteminde nakit paranız mı olması lazım? Yatırım hesabına mı para yatırmanız lazım?
Bankadan bankaya değişmek koşulu ile;
- Bankanızdaki mevduat hesabınızda bulunan parayı,
- Yatırım fonlarınızı,
- Döviz mevduat hesabınızı
- Bist30 hisselerinin yüzde 90’ını teminat göstererek halka arza oransal dağıtım için emir verebilirsiniz.
Oransal Dağıtımda Teminat Oranları Nedir?
| Teminata Alınacak Kıymet | Teminat Katsayısı |
Teminata Alırken Uygulanacak Fiyat | Teminatı Bozarken Uygulanacak Fiyat |
| Para Piyasası Fonu | yüzde 97 | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı |
| Borçlanma Araçları Fonu | yüzde 90 | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı |
| Özel Sektör Borçlanma Araçları Fonu | yüzde 90 | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı |
| Kısa Vadeli Borçlanma Araçları Fonu | yüzde 97 | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı | Fonun gün içinde açıklanan alış fiyatı |
| Döviz (Dolar, Pound, Euro) | yüzde 90 | Döviz teminatında her bir Konsorsiyum Üyesi’ nin çalıştığı bankanın söz konusu yabancı para için ilk açıkladığı döviz alış gişe kuru |
Döviz teminatında her bir Konsorsiyum Üyesi’ nin çalıştığı bankanın anlık döviz alış gişe kuru |
| TL Tahviller ve Bonolar | yüzde 95 | Her bir konsorsiyum üyesinin çalıştığı bankanın ilgili günde açıkladığı ilk gösterge alış fiyatı | DİBS’ lerde her bir konsorsiyum üyesinin çalıştığı bankanın ilgili gündeki işlem anındaki cari alış fiyatı |
| T.C. Hazine’si tarafından ihraç edilen Eurobond | yüzde 90 | Bloomberg elektronik alım satım ekranında her bir konsorsiyum üyesi, bankanın gördüğü en az üç işlem yapılabilir fiyat sağlayıcısının ortalama fiyatı dikkate alınacaktır | Bloomberg elektronik alım satım ekranında fiyat sağlayıcıların verdiği işlem yapılabilir cari piyasa fiyatı kullanılacaktır |
| Özel Sektör Borçlanma Araçları | yüzde 50 | BİST Borçlanma Araçları Kesin Alım Satım Pazarında oluşan son işgünü ağırlıklı ortalama fiyatı | BİST Borçlanma Araçları Kesin Alım Satım Pazarında oluşan cari piyasa fiyatı |
| Kira Sertifikası | yüzde 85 | Kira Sertifikalarında, Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı’nda oluşan son iş günü ağırlıklı ortalama fiyatı | Kira Sertifikalarında, Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı’nda oluşan o günkü ortalama fiyat/işlem geçmemişse son iş günü ağırlıklı ortalama fiyatı |
| Hisse pay senedi Yoğun Fon | yüzde 90 | Fonun o gün için fon kurucusu tarafından açıklanan alış fiyatı | Fonun o gün için fon kurucusu tarafından açıklanan alış fiyatı |
| Kira Sertifikaları ve Katılım Fonları | yüzde 90 | Fonun o gün için fon kurucusu tarafından açıklanan alış fiyatı | Fonun o gün için fon kurucusu tarafından açıklanan alış fiyatı |
| Değişken Yapılı Fon | yüzde 90 | Fonun o gün için fon kurucusu tarafından açıklanan alış fiyatı | Fonun o gün için fon kurucusu tarafından açıklanan alış fiyatı |
| Pay (BİST 30’da yer alan paylar teminata konu olabilir) | yüzde 90 | BİST Pay Piyasası’nda oluşan son işgünü ağırlıklı ortalama fiyatı | BİST Pay Piyasası’nda oluşan cari piyasa fiyatı |
| TL Vadeli Mevduat / TL Katılım Bankası Katılma Hesabı | yüzde 100 | – | – |
