YatırımKredi Piyasada Yatırım – Kredi – Proje – Finans ve Ekonomi Analiz Rehberiniz
İçindekiler
Brüt Takas Nedir?
Brüt Takas aşırı oynaklık gösteren hisse senetlerinde sağlıklı fiyat oluşumu gerçekleşmesi için hisse senetlerine getirilen bir kısıtlamadır. Borsada oynaklığın aşırı olduğu hisse senetlerinde oynaklığı azaltmayı amaçlayan Brüt Takas Nedir hakkında hazırladığımız makalede sizlere Borsada Brüt Takas Olan Hisseleri nereden görebileceğinizi de paylaşacağız. Brüt Takas işleminden bahsetmeden önce Takasbank özelinde gerçekleştirilen Netleştirme işleminden biraz bahsetmemiz gerekmektedir. Daha sonra da size Takas’a girmenin nedeni, sonuçları ve olası etkilerinden bahsedeceğiz.
Brüt takas, alım-satım yapılan hisse senedinde netleştirme yapılmamasıdır. Gün içerisinde alım-satım yapılan hisseler arasındaki fark kadar takas banka borçlandırılır. Bu brüt takasa alınan hisse senetlerinde ise gün sonunda borçlu olmaya izin verilmemektedir.
Örneğin netleştirme yapılan X hisse senedini almak istiyorsunuz;
- Gün içerisinde 100 adet hisse senedi aldınız ve 100 adet hisse senedi sattınız. Netleştirme sonucu gün sonunda takasınızda değişim sıfırdır. Netleştirme yapılmıştır. Takasa borçlandırılmadınız.
Brüt takasa alınan Y hisse senedinde alım yapmak istiyorsunuz
- Gün başında elinizde hiç yani 0 adet Y hisse senedi var. 100 adet hisse senedi aldınız. Aldığınız hisse senedi ertesi gün takasınızda görünecektir. Aynı gün satmak istediğinizde hesabınızda -100 hisse senedi görüneceğinden satış yapmanıza izin verilmez. En erken ertesi gün hesabınızdan satış yapabilirsiniz.
- Gün başında elinizde 100 adet Y hisse senedi var. 50 adet daha Y hisse senedi aldınız. Yeni aldığınız 50 hisse senedi T+1’de hesabınızda görüneceğinden o gün sadece elinizde var olan 100 hisse senedini satabilirsiniz.
Netleştirme Nedir?
Borsada işlem göre her hisse senedi aslında Takasbank sisteminde saklanır. Aracı kurumlar (Sanko, GCM, Gedik vs.), Bankalar (İş bank, Ziraat vs) ve Bankaların Yatırım departmanları (İş Yatırım, Ziraat yatırım, Ak Yatırım) sizlere takasbank üzerinden bu işlemleri gerçekleştirmek için gerekli platformu (program, yazılım, broker) hizmetini sunmaktadır.
Kurumların gün içinde gerçekleştirdiği tüm işlemler gün sonunda hem TL bazında hem de hisse sayısı bazında netleştirmeye tabi tutulur. Eğer gün sonunda kurumun yaptığı hisse alış miktarı, hisse satış miktarından az/fazla ise Takasbank’a borçlandırılmakta/alacaklandırılmaktadır. Bir tür muhasebeleştirme işlemi sonunda net olarak alacak verecek miktarı hesaplanır.
Brüt Takasa giren hissede ise NETLEŞTİRME yapılmamaktadır!
Hisse Neden Brüt Takasa Girer?
Bir hisse senedi bir haber nedeni ile gün içinde yüzde 10 yükselip yüzde 10 düşüyorsa ya da sürekli yükseliyorsa oynaklık oluşur. Gün içi kredili işlemler, aracı kurumların kendi işlemleri hisseyi aşırı oynak haline getirir. Aşırı oynaklık hisse alım-satım kararına zarar verir ve özellikle küçük yatırımcıyı korkutur/zarar uğratır. Bunu önlemek adına SPK aşırı oynaklık gösteren hisseleri takas kapsamına almaya karar verebilir.
Brüt Takasta Ne Olur?
Brüt Takasa giren hisse aracı kurum, banka ve yatırım birimlerinin netleştirme hesaplarının dışına çıkarılır. Artık aracı kurumun gün içinde yaptığı alış-satış işlemleri arasındaki fark kadar borçlanma/alacaklı olma hakkı yoktur.
- Takas’a girmiş hisseyi almak için elinizde NAKİT olması gerekir.
- Brüt Takas’a giren hisseyi almak için kredili işlem limitinizi kullanamazsınız.
- Gün içinde aldığınız hisseyi aynı gün satamazsınız. Eğer seansın başında elinizde 100 adet XYZ hissesi varsa o gün en fazla 100 adet hisse satabilirsiniz.
- Eğer 100 adet XYZ hisseyi o gün aldıysanız o gün içinde hisse satamazsınız.
- Eğer seansın başında elinizde 100 adet XYZ hissesi varsa ve o gün nakit paranız ile 50 hisse daha aldıysanız. O gün yine en çok 100 adet hisse satabilirsiniz. Aldığınız 50 hisse Bürüt Takas’a girer ve ertesi güne satabilirsiniz.
- Elinizde B. Takas’a girmiş 100 adet XYZ hisseyi satarsanız o gün hesabınıza giren para ile başka hissede işlem yapamazsınız. Ancak ertesi gün (T+1) yeni hisse alabilirsiniz. Nakit istiyorsanız T+2 süresini beklemeniz gerekir. (Hisseyi sattıktan sonraki ikinci iş günü nakit çekim yapabilirsiniz)
Brüt Takas Olan Hisseler
Brüt Takas olan hisselere ait liste sürekli değişkenlik göstermektedir. Listeyi yakından takip ederek hissenizin listede olup olmadığını ya da hangi hisselerin bu listede olduğunu kontrol edebilirsiniz.
- İlk olarak en güncel detaylı liste Borsa İstanbul’dan elde edilmektedir. Brüt Takas Hisseleri Excel dosyasına ulaşmak için tıklayınız
- Ayrıca Excel tablosu yerine daha özet bir Bürüt Takas Olan Hisseler tablosu isterseniz GEDİK menkul kıymetler tarafından paylaşılan listeye ulaşmak için Bürüt Takas Olan Hisseler Güncel Listesi İçin Tıklayınız
Hisse Brüt Takasa girerse ne olur?
Aşırı oynak hisse senetlerinde gün içi alım satım yani hacim de yüksek olur. Bu alım-satımların bir kısmı da günlük kredili işlemlerle yapılır. Hisse brüt takasa girdiğinde günlük kredili işlem yapmak mümkün olmaz. Bu nedenle ilk önce bu hisse senedinde hacim ve momentum kaybı görülür. Spekülatif işlem sayısı azaldığından çoğunlukla hisse senedini orta uzun vade elinde tutmaya karar veren kişiler kalır. Özellikle aşırı oynaklık gösteren hisse senetlerinde oynaklık azalır, kademelerin boşaldığı görülür.
