MKK nedir? Merkezi Kayıt Kuruluşu Nedir? |2023

MKK Nedir? Merkezi Kayıt Kuruluşu Nedir?

MKK açılımı Merkezi Kayıt Kuruluşu anlamına gelen sermaye piyasalarının üyelerine hisse senetleri takası, hisse senetlerinin kayıt altına alınması gibi hizmetler sunan bir kuruluştur. Ayrıca verdiği bu hizmetleri saklamaya da olanak sağlamaktadır. Kuruluşun bir diğer olanağı ise bilgi portalı adı altında e-MKK ile birlikte geliştirilen sistemler ve yazılımlar sayesinde üye kurum ve kuruluşlara, hisse ihracı yapan veya hisse senedi alanlara, piyasa katılımcılarına ve tüm yatırımcılara katma değerli hizmet sunmaktadır. Merkezi Kayıt Kuruluşu, 2001 yılında kurulmuştur. MKK hisse senetlerini kayıt altına alma işlemlerine ise Nisan 2005 tarihinde başlamıştır.

Hisse ve Menkul Kaydileşme Nedir?

Piyasada bulunan menkul kıymetlerin fiziksel olarak ortadan kalması durumunda bu kıymetlerin içerdiği haklar, belli bir senede ihtiyaç duyulmaksızın kaydi değer olarak izlenip kaydedilmesidir. Bu amaç doğrultusunda menkul kıymetlerin ait oldukları senetler boşa çıkarılarak bu kıymetlerin sahipleri adına bir yatırım kuruluşu ya da ihraç yapanlar adına açılan hesaplara aktarılmaktadır. Bu hesaplar ve saklı tüm haklar bilgisayar ortamında izlenmektedir. Tüm bu süreç kaydileştirme süreci olarak tanımlanır.

Kaydileşme sistemi ve MKK’da hesap açma işlem ve süreci ile ilgili aşağıdaki görseli inceleyebilirsiniz. Görseli büyütmek için lütfen görselin üstüne tıklayınız

Merkezi kayıt Kuruluşu’nun Görevleri Nelerdir?

• Sermaye piyasası araçlarının kayıt altına alınması sürecinin gerçekleşmesini sağlamak,

• Kayıt altına alınan bu araçların elektronik ortama aktarılarak hak sahiplerinin haklarını bilgisayar ortamında denetlemek ve takibini yapmak,

• Kurumların uyması gereken yönetim ilkelerine şirketlerin ve piyasadaki faktörlerin uyum süreci için uygun bir platform hazırlamak ve bu sayede yatırımcılar ile şirketlerin iletişimini sağlamak,

• Piyasadaki tüm verilerin tek bir noktada toplanması için veri bankaları oluşturmak,

• Kurulların belirlediği ilkeler doğrultusunda veri akışını ve kullanımını sağlamak,

• Piyasadaki mevzuatlarla birlikte verilen görev ve düzenlemeleri yerine getirmek,

• Mevzuatların içeriklerine göre yetkilendirilen ve lisanslı depolar aracılığı ile düzenlenip, senetlerin kayıt altına alınıp ve bunlara bağlı tüm hak ve hukukların elektronik ortamlara aktarılıp kayıt altında izlenmesini gerçekleştirir.

Hissenin Kaydileşmesinin Avantajları

• Piyasalara etki eden aktörler için maliyet oranları ve risk oranları daha düşüktür.

• Kaydileştirme sayesinde her yıl sertifika ve basım ihraç masraflarından oldukça yüksek bir tasarruf sağlanır.

• İhraç edenler için ortaklık pay defterleri hakkında bilgi bulunur ve bu defterlerden bilgi edinmek son derece sağlıklı ve güvenilirdir.

• Temettü ödemeleri ve sermaye arttırımları için kurulan iletişimlerde maliyet ve zaman avantajları sağlar.

• Hızlı takas süreci, ortaklık haklarını kullanırken kolaylık sağlamak.

MKK’nın Ortakları Kimlerdir?

Merkezi kayıt kuruluşunun üç ortağı bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir.

•  TSBP( Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği)
•  Takasbank
•  Borsa İstanbul

MKK Üyeleri Kimlerdir?

Merkezi Kayıt Kuruluşuna kimler üyedir sorusunun cevabı ise aşağıda sıralanmıştır:

• • Yapılan tüm işlemlerin sürecinde taraf olmak
• • Hisse İhracı yapan kurum ve kuruluşlar
• • Yatırım yapan kurum ve kuruluşlar
• • TCMB (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası)
• • Takas kuruluşları
• • YMSK (Yabancı Merkezi Saklama Kuruluşları)
• • Diğer kurum ve kuruluşlar

Merkezi Kayıt Kuruluşunda Neler Kayıt Altına Alınır?

Borsa İstanbul’da işlem görmekte olan senetler;

• • Devlete ait iç borçlanma pay ve senetleri
• • Yatırımlara ait fonlar
• • Borsalara ait yatırım fonları
• • Varantlar
• • Elektronik ürünlerin pay ve senetleri
• • Gayrimenkul sertifikaları
• • Özel sektörlere ait borçlanma araçları

MKK’nın Hisse ve Fon Saklama ve Takas Hizmetleri

• Sermayedeki piyasa araçlarının ihraç edilmesi,
• Kıymetlerin hak sahipleri tarafından takibi,
•  Piyasadaki kaydileştirilmiş menkul kıymetlerin saklama ve takas hizmeti,
• Hak kullanımları ve ihraç yapanların hizmetleri,
• Yatırımcıların sağladıkları hizmetler,
• Ödünç alınan pay senetleri piyasası ile ilgili işlemler
• TEFAS (Türkiye Elektronik Fon Alım ve Satım) ile ilgili işlemler.

MKK’NIN KATMA DEĞERLİ HİZMETLERİ

Merkezi Kayıt Kuruluşunun Elektronik ortamda yer alan bilgi portalında yer alan hizmetler ve kısa açıklamaları ise aşağıda verilmiştir.

• e-YKS:Elektronik Yönetim Kurulu,

• e-VEDO:Elektronik Veri Deposu,

• e-GKS:Elektronik Genel Kurul Sistemi,

• e-CAS:Elektronik Yatırımcı Bilgi Sistemi,

• e-VERİ:Veri Bankası,

• e-ŞİRKET:Şirketler Birliği Portalı,

• e-YÖNET:Kurumsal Yönetim Sistemi,

• e-ÜRÜN:Ürün Senetleri Merkezi gibi hizmetler sunulmaktadır. Ayrıca MKK, Borsalar ve Sermaye Piyasalarında kamuya açıklanması gerekli olan iletilerin taraflarca kamuya duyurulduğu elektronik sistemin de sahibidir. Biz bu platforma Kamuyu Aydınlatma Platformu yani kısaca KAP demekteyiz. MKK sitesine gitmek isterseniz tıklayabilirsiniz.

Yazar: FAHRETTİN TOGAY