Kriz Zamanı Hangi Hisseler Değer Kazanabilir? |2023

Kriz Zamanı Hangi Hisseler Alınır?

Kriz zamanı hangi hisseler değer kazanır? Kriz zamanı hangi yatırım değerlenir? bu sorular kriz zamanında parasını nerede değerlendireceğini düşünen kişilerin sorduğu sorular. Bu sorulara cevap vermeden önce bazı şeyleri iyice oturtmak gerekiyor.

Soru aşağıdakilerden hangisi

1. Kriz zamanı hisse almak istiyorum. Kriz çıktığında da yükselsin. Kriz bittiğinde yükseliş durabilir veya düşüş trendi normaldir.
2. Kriz zamanı öyle bir hisse veya yatırım yapmak istiyorum ki kriz sonrası sürekli yükselsin.

Kriz Nedir?

Kriz sırasında yapacağınız yatırımı belirlemeden önce krizi tanımlamanız gerekir. Krizin boyutunu ve süresini saptamanız gerekir. Kriz ülke içinde mi? Ülke dışından mı kaynaklanıyor?

• Yerel kriz mi? Bölgesel kriz mi? Küresel kriz mi? Yurt dışı kaynaklı mı?
• Kriz sektörel mi? Tüm sektörleri etkileyen bir kriz mi?
• Kriz mevsimsel mi? Belirsiz mi?
• Kriz arz yönlü mü? Talep yönlü mü?
• Kriz finansal piyasalardan mı kaynaklanıyor? Reel piyasalardan mı kaynaklanıyor?

Bu sorulara verilecek cevaplar kriz nedir? Neyin krizidir sorularına cevap vermemizi sağlayacaktır.

Korona Virüs Salgın Krizi ve Sonrası Borsa

Mesela Coronavirüsü global bir kriz olup, hem finans hem de reel sektörü etkileyen arz ve talep yönünü beraber barındıran bir krizdir. Bu nedenle neredeyse ilktir. Bu kriz esnasında insanlar özellikle hayatta kalabilmek için gerekli ihtiyaçlarını tedarik etmeye çalışmaktadır. Bu tedarik yemek, su, sağlık hizmetleri gibi temel insani ihtiyaçları kapsadığından özellikle:

• Kriz sırasında alınabilecek hisseler ve yatırım yapılabilecek sektörler

İnsan, hayatta kalabilmek için yemek, içmek ve nefes almak zorundadır. Ayrıca giyim, ısınma, elektrik ve iletişim de artık temel ihtiyaç maddeleri haline gelmiştir.  Perakende market zincirleri, (Bim, Migros, Tansaş, Şok marketler). ama özellikler İndirim mağazaları A101, Bim, SOK gibi şirketlerin hisse senetleri değer kazanabilir. Ayrıca yine sağlık alanında üretim yapan firmalar da (ECILC, RTALB ve benzeri hisse senetleri ) bu artış furyasından yararlanabilir. Bu hisse senetleri kısa vadede yükselemeseler bile düşme ihtimalleri azdır.

• Kriz sonrası içi alınabilecek hisseler ve yatırım yapılabilecek sektörler

Korona virüs krizi sonrası, ertelenmiş bazı talepler yeniden hayat geçebilecektir. Mesela yılın başında almak istediğiniz bir çamaşır makinesini yine alabilirsiniz. Buna rağmen hizmet sektörü bu korona virüs dönemini ölü olarak atlatacaktır. İnsanlar içemedikleri kahvenin yerine üç bardak kahve içemeyecek, gidemedikleri filmin yerine dört defa sinemaya gitmeyecekler. Bu nedenle hizmet sektöründe faaliyet gösteren dönemlik gelir ve kar eden firmalar gelir, bilanço anlamında zorluk yaşayacaklar. Yine de döviz borcu az olan hatta döviz fazlası olan şirketlerin yükselme ihtimali mevcuttur. Ayrıca devletin batmasına izin veremeyeceği şirketler de kriz sonrasına yatırım yapılabilir hisse senetleri arasında gösterilebilir. Örneğin Amerika, uçak üretim şirketlerini (Boeing) ve hava yolu firmalarını kurtarma paketleri açıkladı.

Kriz sonrası süreç için ise her zaman akılda şu bulunmalıdır. Yirmi birinci yüzyılda kredi genişlemesi olmadan talep olmaz reel sektör canlanmaz. O yüzden olası bir krizden çıkış sinyali banka hisselerindeki  (Garanti bankası, Yapı kredi bankası, İş Bankası hisseleri gibi) değer artışları ile başlar.

• Bankacılık hisselerindeki yükselişi 
• Dayanıklı tüketim malları üreticileri ve sanayi hisseleri izler
• Sanayi hisseleri ve hizmet sektörü de birbirini destekler ve krizin etkilerini atabilmeyi sağlar.

Kriz Zamanı Ekonomide Neler Olur?

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde ortaya çıkan ekonomik krizler ülke para birimlerinin kısa süre içerisinde değer kaybetmesine neden olur. Ülke ekonomisinin dinamiklerine bağlı olsa da kriz zamanı gelişmekte olan ülkeler genellikle cari açık veren yani ithalatı ihracatından fazla ülkeler olduğundan yerli para birimleri hızla değer kaybeder.

Bu değer kaybı ithalatın azalmasına sebep olurken yerli firmaların ürettiği ürünlerin uluslararası arenada daha ucuza gelmesine neden olur. Bu durumda rekabet gücü artan yerli mallara talep artar ve ülkenin ihracatı artar. Yükselen döviz kurları sayesinde ihracata dayalı ürün üreten firmaların karlılık oranı yükselecektir. Burada firmalar ile ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli unsur ise şirketin ihracatının itahalata olan bağımlılığıdır. Eğer şirket ihraç ettiği ürünü ithal mala gerek duymadan üretebiliyorsa karlılık oranı da yüksek olacaktır.

Kriz Zamanı Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Unsurlar

Bir diğer dikkat edilmesi gereken durum ise hissesi alınacak olan firmanın yabancı para cinsinden yükümlülükleri. Şirket talep esnekliği düşük bir mal üretiyorsa ve yabancı para cinsinden yükümlülüğü yoksa şirketin karı yine yüksek olacak veya krizden en az hasarla çıkma ihtimali taşıyacaktır.

Bir Türk yatırımcı ortalama olarak 21 gün hisse taşırken yabancı yatırımcı 200 gün civarında ortalama hisse senedi yatırım süresine sahiptir. Türkiye’de Borsa kısa vadeli kazançlar için spekülatif yatırım amacı ile daha sık kullanılmaktadır

Sonuç olarak kriz bazı fırsatları da beraberinde getirmektedir. Önemli olan riskleri doğru ölçüp, şirketi temel anlamda doğru analiz edebilmektir.