Veri Madenciliği Nedir? Veri Madenciliği Örnekleri |2023

Veri Madenciliği Nedir?

Veri madenciliği genel olarak; büyük miktarlarda verinin içerisinden anlamlı sonuçlar çıkartabilmek amacıyla otomatik ya da yarı otomatik yöntemlerle işlenmesi ve anlamlı verilere ulaşılması denilebilir. Veri alanında çalışan akademisyen ve profesyonellerin yapmış olduğu tanımlara bakıldığı zaman veri madenciliğinin ne olduğu hakkında bir fikir birliğinin olmadığı görülür.

Veri madenciliğinden en önemli disiplinlerin başında makine öğrenmesi geliyor. Ayrıca ortaya çıkan sonuçların analiz edilmesinde ise istatistik biliminden faydalanılıyor. Makine öğrenmesi ile birlikte yapay zekâ alanındaki gelişmelerde veri madenciliği açısından önem arz ediyor. Çoğu zaman veri madenciliği, yapay zekâ ve makine öğrenmesi birbirinin yerine kullanılarak yanlış yapılmaktadır. Bu 3 disiplin benzer ve hatta ortak araçları kullanan farklı disiplinlerdir.

MAKİNE ÖĞRENMESİ ve Veri Madenciliği

Bilgisayarın icadından bu yana süre gelen tartışma bilgisayarların tıpkı bir insan aklı gibi öğrenip öğrenemeyeceğidir. Bilgisayarın öğrenmesi konusunda çalışmalar yürüten disiplin makine öğrenmesidir. Makine öğrenmesini daha iyi anlayabilmek için insanı daha iyi incelemek ve karşılaştırma yapmakta fayda var. İnsan bir taraftan bilgi edinirken diğer taraftan da bu bilgiler doğrultusunda tecrübeler edinmektedir.

Hem teorik bilgi hem de tecrübelerden edinilen bilgi ile insan kendisini sürekli olarak geliştirir. Makine öğrenmesi de buna benzer bir süreci ifade etmektedir. Bir program tıpkı insan gibi belli bir konuda insan gibi tecrübe edinip performansını arttırıyorsa buna makine öğrenmesi denir.

Bugün popüler ve çok tartışılan teknolojilerden bir tanesi de sürücüsüz, yani otonom araçlar. Bu araçları kontrol eden bilgisayar yazılımı mutlaka araba kullanmayı öğrenmeye mecbur. Bu araçlarla yapılan testlerde bir takım kazalar meydana geliyor olsa da, sistem bu kazalardan öğrenerek insanlık için daha olumlu bir noktaya doğru ilerliyor.

Makine öğrenmesi, başlıkta belirtilen şekilde veri madenciliği ile ilişki içinde olduğu gibi aynı zamanda birçok farklı disiplinle de birebir ilişki içindedir. Yapay zekâ, bilgi teorisi, felsefe, sosyoloji, olasılık, istatistik bunların başında gelmektedir. Bu ana başlıklar haricinde birçok disiplinle de ortak çalışmalar yürütmektedir.

Nasıl Veri Toplanır?

Veriler 2 farklı biçimde toplanabilir. Bunlardan bir tanesi açık bir şekilde veri toplamak, ikincisi ise kapalı bir biçimde veri toplamaktır.

Açık bir şekilde veri toplaması genel olarak ziyaretçi isteği ile gerçekleşir. Üyelik sırasında verilen bilgiler, anketler, tercihler gibi bir takım verilerin ziyaretçi tarafından sisteme işlenmesi ile birlikte veri ambarı dolmaya başlar. Örnek; Sosyal medya mecraları ve e-ticaret siteleri.

Kapalı veri toplama ise ziyaretçinin site içerisindeki hareketlerinin, alışkanlıklarının ve davranışlarının izlenmesi ile toplanılır. Buradaki amaç, ziyaretçinin web sitesi içerisinde yer alan mal veya hizmetlere ya da sitenin alanlarına olan ilgisinin tespit edilmesidir. Bunun sonucunda ziyaretçi ilgisinin arttırılması için bir takım geliştirmeler hayata geçirilir.

Yapay Zeka ve VERİ Madenciliği

Felsefe, psikoloji ve sosyoloji gibi sosyal bilimler insanı anlamaya çalışırlar. Bu anlama çalışmasının sonucunda bir takım tezler ortaya çıkar. Fakat bu tezler sadece insanı anlamak üzerinedir. Bu bilimlerin ortaya çıkan sonuçlara göre daha iyi bir insan modeli üretme şansı yoktur. Sadece var olanı anlamlandırabilirler.

Fakat yapay zekâ insanı anlayarak, insanın daha üst modeline bir takım varlıklar üretme çalışmasıdır. Yapay zekânın sabit bir tanımı yoktur. Çok farklı anlamlarda karşımıza çıkabilir. Bir web sitesinin içeriğinin analizini yapan bir yapay zekâ yazılımı ile de karşılaşılabilir, ev işlerine yardımcı olan bir robotla da karşılaşılabilir.

Yapay zekânın en büyük amblemi makine öğrenmesidir. Çünkü yapay zekâ kendi içerisinde makine öğrenmesini barındırır. Makine öğrenmesi aslında bir insan gibi bilgi ve tecrübelerden öğrenerek kendisini geliştirir. Yapay zekâ da aslında bir insan modeli olduğuna göre o da makine öğrenmesi disiplini ile öğrenerek kendisini geliştirir. Veri madenciliği, makine öğrenmesi, yapay zekâ disiplinlerinde gelişmeler her gün artarak devam etmektedir.

Bu alandaki çalışmalar yine daha önceki gelişmelerde olduğu gibi genelde Amerika kaynaklı. Ne yazık ki Türkiye’ de bu 3 disiplin konusunda büyük adımlar atabilen kimse yok. Özellikle bu kadar fazla paylaşım yapmayı ve interneti kullanmayı seven bir toplum olarak ciddi oranda veri paylaşılıyor. Fakat Türkiye’ nin bu verilerin analizini yapacak, bunlardan anlamlı sonuçlar üretebilecek çok az sayıda insan kaynağı var.

Bu alanda eğitim imkânlarını arttırarak çözüm bulunmalı. Aksi takdirde veriyi anlamlandıramayan ülkeler ilerleyen dönemlerdeki bu savaşta kaybetmeye mahkümdur.

Veri  Madenciliği Yapabilmek İçin Ne Gerekir?

Milyonlarca hatta bazen milyarlarca farklı özelliğe sahip veri üzerinde çalışma yapmak , sabır ve dayanıklılık gerektirmektedir. Bilgisayar sistemlerinde sıklıkla karşılaşılan birbirinden bağımsız hatalara ve verilerde meydana gelen ani değişimlere karşı veriyi koruyabilmek çok fazla dikkat gerektirmektedir. İleri seviyede matematik, istatistik, optimizasyon bilgisi, yöneylem modelleme teknikleri ve gelişmiş yazılım becerisine sahip olmak ise olmazsa olmazdır. Yazılım dillerinden Veri Madenciliği için en uygun olanlar R ve Python dilleridir. Bazı test aşamaları ve deneme işlemleri yapmak için ise Java dili kullanılabilir.

Veri Madenciliği Online Dersler

Aşağıda Veri Madenciliği alanında ücretsiz online dersleri izleyebilirsiniz.

Yazar: Ali BERK DÖNMEZ

KAYNAKÇA;

• https://blog.euromsg.com/data-mining-veri-madenciligi-nedir/
• https://eksisozluk.com/veri-madenciligi-723393
• https://www.cmpe.boun.edu.tr/files/papers/veri-maden _2k-notlar.doc
• https://mail.baskent.edu.tr/20410964/DM_1.pdf
• https://vizyonergenc.com/icerik/5-temel-soruda-veri-madenciligi-data-mining-nedir/
• https://pazarlamaturkiye.com/makale/veri-madenciligi-data-mining-nedir/
• https://medium.com/turkiye/veri-madenciligi-nedir/