WTO Nedir? Dünya Ticaret Örgütü Üyeleri |2023

WTO Nedir?

WTO’nun  açılımı World Trade Organization Türkçesi ise Dünya Ticaret Örgütü anlamına gelmektedir. Dünyada uluslararası ticareti düzenlemek, gelişmesine katkıda bulunmak için oluşturulan bir organizasyondur.

Dünya Ticaret Örgütü

1930’ larda yaşanan ekonomik bunalımın etkileri, 2. Dünya savaşından sonra ABD’nin dış ticaret politikalarını ve sistemini yeniden düzenlemek istemesi, Birleşmiş Milletler Örgütü (BM) Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel anlaşmasının varlığı, Ocak 1948 de GATT anlaşmasının 23 üye ülke tarafından imzalanmasıyla birlikte fiili olarak dünya ticaretini serbestleştirmeye çalıştırılması.

WTO Amaçları

Dünya Ticaret Örgütü WTO, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın yapıldığı Uruguay Round müzakerelerinde 15 Nisan 1994 Fas’ da Dünya Ticaret Örgütü Anlaşması ile kurulmuştur. Eylül 1986 dan Aralık 1993 e kadar devam etmiştir. Hizmet tarihinin önemi vurgulandı ve “hizmetler” sektörü uluslarası görüşmelere dahil edildi. Bu Uruguay Oturumu ile Dünya Ticaret Örgütü kuruldu. 1 Ocak 1995’ de resmen faaliyete geçmiştir.

Dünya Ticaret Örgütü, tek küresel uluslararası organizasyondur. Herkesin yararına bir ticaret yapmaya çalışan bir kuruluştur. En üst karar organı ise Bakanlar Konferansı’ dır. Genel olarak iki yılda bir yapılır. Bunun altında ise genel kurul gelir. Genel kurul en iyi karar alma mekanizmasıdır yılda birkaç kez toplanabilir.

Uluslararası ticaret kurallarını belirlemek, ticaret ile ilgili yasaları düzenlemek, ülkeler arasında özellikle dış ticaret uyuşmazlıklarını çözmeyi amaçlamak için kurulmuştur. Üye ülkeler uyuşmazlık olduğunu anladığında Dünya Ticaret Örgütü ne itiraz ederler ve atanan bağımsız uzmanlar tarafından itiraz değerlendirilir ve çözüme ulaşılır. Örneğin 9 Ocak 2018 de Tayland ithal sigaralar için; Tayland önlemlerine ilişkin uyum paneline itiraz etti.

Özellikle üye ülkelerin arasındaki anlaşmazlıklarını çözmesi açısından ülkelerin güvenini kazanmıştır. Üye ülkelerin birbirleriyle adil ve tam rekabet koşulları altında ticaret yapmalarını sağlaması en önemle amacıdır. Bunun yanında : Tam istihdamı sağlamak, mal ve hizmet üretmek ve bunların ticaretini sağlamak fikri ve sınai haklarını korumak, gerçek gelir gerçek talep ilişkisini sağlam kurmak, amaçları arasında sıralayabiliriz.

Dünya Ticaret Örgütü Üyeleri

29 Temmuz 2016 rakamlarına göre Dünya Ticaret Örgütünün üye sayısı 164’ tür. 24 tane de gözlemci ülkesi bulunmaktadır. Genel merkezi Geneva, İsviçre’ dir. Bütçesi 197 milyon İsviçre Frangı. Başkanı ise Roberto Azevêdo’ dur.

Türkiye Uruguay Round sonunda Fas’ da Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmasını imzalamıştır. Bakanlar Kurulu kararı ile de 26 Mart 1995 ten bu yana üyedir. Türkiye Dünya Ticaret Örgütünde gelişmekte olan ülkeler arasında yer almaktadır. Fakat taahhütlerin çok daha ötesine giderek uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi konusunda diğer gelişmekte olan ülkelerin önünde gelmektedir.

13 Eylül 2002 de Başbakanlık Makamı ve Kurum ve kuruluşlarımızın temsilcilerinin katılmasıyla Dünya Ticaret Örgütü İle Koordinasyon Kurulu kurulması kararına varılmıştır.
Bunlar:

• Dışişleri bakanlığı,
• Adalet bakanlığı,
• Maliye bakanlığı,
• Bayındırlık ve İskan bakanlığı
• Sağlık bakanlığı
• Gıda, tarım ve hayvancılık bakanlığı
• Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı
• Bilim sanayi ve teknoloji bakanlığı
• Kültür ve turizm bakanlığı
• Orman ve su işleri bakanlığı
• Kalkınma bakanlığı
• Hazine müsteşarlığı
• Gümrük ve ticaret başkanlığı
• Avrupa birliği bakanlığı
• Rekabet kamu başkanlığı
• Kamu ihale kurumu başkanlığı
• Türk patent enstitüsü başkanlığı

İlk kurul toplantısı 12 Mart 2003 de gerçekleşmiştir. Alınan karar da TOBB, TÜSİAD, TİM, TURKTRADE temsilcileri de toplantıya davet edilecektir. Dış ticareti hızla büyüyen bir ülke olmamız Dünya Ticaret Örgütü’ nün önemini arttırmaktadır.

Yazar: Çiğdem SARI

Kaynaklar

• https://www.wto.org/index.htm
• https://drive.google.com/open?id=1SRtOMEno5jtUxZZLf98_HgEjPWzdI3fd
• https://www.diplomasi.net/dunya-ticaret-orgutu-world-trade-organization-wto/
• http://www.mfa.gov.tr/dunya-ticaret-orgutu-__dto_.tr.mfa