HotSpot Ücretlendirmesi ve Bilgi Teknolojilerinin Ekonomik Etkisi

Bilgi Nedir?

İnsanlar hayatlarını sürdürebilmek, sonsuz ihtiyaçlarını karşılayabilmek ve merak güdüleri sebebiyle de sürekli yeni bir şeyler öğrenme ihtiyacındadır. Bu sebeple insanlar duyu organları vasıtasıyla yaşadığı çevreyi algılar ve bunun sonucunda iki kavram oluşur. Bilen (özne) ve bilinen (nesne). Bilen, insanlardır; bilinen ise varlıklardır. Bilen; düşünme, anlama, araştırma, açıklama gibi yollarla nesneyle arasında bir ilişki kurar ve bu ilişki sonucunda bilgi oluşur. Bilgi, deney ve tecrübelerin birleşimiyle meydana gelen, doğruluğu ispatlanmış, eylemlerin meydana getirilebilmesi için gerekli olan kapasite ve olayları anlamada yardımcı işaretleri kapsayan bilgilendirme aracıdır.
• Bilgi, insan aklıyla biçimlendirilmediği sürece bilgi sayılmaz.
• Bilgi, yeni bakış açılarının ortaya çıkmasını sağlar.
• Bilgi, ihtiyaç halindeki durumlarda uygulanacak hazır bir araç olması nedeniyle kullanılmadığı takdirde hiçbir anlam ifade etmez.

Bilgi Teknolojisi (BT) Nedir?

Toplumların gelişiminde sanayi devrimine ait olan rol, günümüzde daha büyük bir hızla bilişim teknolojileri aracılığıyla bilgi toplumunun ve ekonomisinin oluşturulmasıyla devam ettirilmektedir. Çağın gerekliliklerine ayak uydurabilmek için bilgi en gerekli araçtır fakat kişiler bilginin elde edilip, dağıtımının nasıl gerçekleşeceğini bilmedikleri için buna yardım edecek olan bilgi teknolojisi hızlı bir şekilde gelişim göstermiştir.
Son yıllarda gelişen, global bazda yayılan ve donanım, yazılım, ağ bileşimi, ses iletişimi ve verilerin temel adı olan bilgi teknolojisi; verilere kolay ulaşımın sağlanması, verilerin (bilgilerin) üretilmesi, toplanması, depolanması, işlenmesi, tekrardan elde edilmesi, korunması ve de bunların yapılabilmesi için yardımcı olan bütün araçlar olarak tanımlanabilir. Bunlara örnek olarak iletişim ve bilgi araçlarından video kamera, uydu sistemleri, televizyon, bilgisayar verilebilir.
Yaşadığımız çağda kişiler hayatlarını kolaylaştırabilmek adına bilgi teknolojisinden faydalanmaktadırlar. İnternet, yaşamımızın her alanına girmesi ile beraber iletişim teknolojisinde bize kolaylık sağlamaktadır. İnternet, bilgiyi elde etmede en hızlı ve kolay yoldur. Kişilerin birbirleriyle mesaj ve e-mail yoluyla hızlı bir şekilde iletişim kurmasına ve bilgi alışverişini kolay bir şekilde yapmasına imkan sunmaktadır. Teknolojide meydana gelen gelişmelerle beraber bilgisayarlar tarafından bilgilerin saklanması, kullanılması, korunması ve yayılması mümkünken; bilgisayarlar aynı zamanda kurumlarda elle yapılamayacak kadar büyük ve ince işleri otomatik olarak yapmayı da mümkün kılar.

Bilişim yatırımlarının özellikleri

• Pahalı yatırımlar gerektirmez,
• Hammaddesi bilgi ve yaratıcılık,
• Hitap edeceği sektörler sınırsız,
• Dijital ekonomiye geçişi hızlandırıp kayıt dışılığı azaltır ve sektörlerdeki hizmet kalitesini artırır,
• Emek verimliliğinde artış sağlar ve bu sayede ücretlerde de artış meydana gelerek refah seviyesi yükselir,
• Verimlilik artışının %80’ini oluşturur,
• Dış pazarlarda rekabet gücünü arttırarak ticarette artış sağlar,
• Ülkeler arası mesafeyi kısalttığı için yeni pazarlara ulaşımı kolaylaştırır,
• Yabancı sermaye, bilişim teknolojisinin yaygın ve ucuz olduğu gelişmekte olan ülkeleri tercih eder,
• Bilgisayar sahipliği ve bilgisayar okuryazarlığı katma değeri yüksek sektörlerde çalışacak işgücüne destek sağlar,
• Bilişim teknoloji ürünlerine yapılan harcamalardaki her %10’luk artış büyümeyi 0,5 – 0,6 kadar arttırır,
• Büyümeye iki yoldan katkı yapar:
1) Yatırımları arttırarak doğrudan
2) İşletmelerdeki verimliliği arttırarak dolaylı

Türkiye’deki bilişim teknolojileri özelliklerine bakacak olursak:
• Firmalarda çalışanların ¼’i bilgisayar kullanırken, Avrupa’da bu oran ½ ‘dir.
• Hane halklarının yalnızca yarısı bilgisayar erişimine sahip,
• Kişilerin ½ ‘si hiç bilgisayar kullanmayıp, hiç internete girmemiştir,
• 16-24 yaş arası gençlerin 1/5’i hayatında hiç bilgisayar kullanmamıştır,
• Bilgisayar kullananların sadece 1/3’i hesap tablosu üzerinde dört işlem yapabilmektedir.

Meraklılarına: Bilgi teknolojileri kanununda haklarınız nelerdir?

HotSpot Nedir ?

2000’li yılların başında ücretli ve ücretsiz noktalar olarak birçok şirketin desteğiyle yaygınlaşmaya başlayan ve terim olarak ilk defa Nokia tarafından kullanılan, kullanıcılara her an her yerde internet hizmeti sunan Hotspot; WiFi teknolojisini kullanarak halkın ortak kullanım alanlarında kablosuz yerel ağdan internete erişim olanağı sağlayan bir bölgedir. İki türünden bahsedebiliriz:
1) HotSpot: Kafeler, alışveriş merkezleri, havalimanları, tren istasyonları, kampüsler, hastaneler gibi bir çok alanda ücretsiz hizmet vererek kendi mobil verinizde tasarruf etmenizi sağlarken,
2) Mobil HotSpot: Kişilerin kendi telefonlarında bulunan internetlerini (mobil veri) yine kendi bilgisayarlarında, tabletlerinde kullanabildikleri veya başka kişilerle paylaşabildikleri, WiFi noktası arama derdine son veren, kendi telefonlarını modeme çevirerek mevcut internetlerini veya satın aldıkları ek HotSpot paketlerle internet erişimini sağlayarak kişilere işlerini halledebilme olanağı sağlamaktadır.

Hotspot Ücretlendirmesi

Dünyanın birçok yerinde internet düzenlemeleriyle alakalı birbirinden farklı haberler meydana gelmekte. Bunlardan biri ABD’de sokakta internetin ücretsiz dağıtılmaya başlanması iken bir diğeri de Finlandiya’daki ücretsiz internet. İnternetin globalleşen dünyada kullanımının artmasıyla beraber internet üzerindeki düzenlemelerde beraberinde gelmiş bulunuyor. Türkiye’de ise uzun yıllardır cihazların çoğunda ortak olarak bulunan özellik olan HotSpot ücretsiz kullanılırken, meydana gelen son gelişmeyle beraber mobil HotSpot kullanımı ücretlendirilmektedir. Bu ücretlendirme yalnızca Türkiye’de yapılmamaktadır. Tethering olarak da bilinen internet paylaşım özelliği yurtdışında birçok ülkede de GSM operatörleri tarafından da ücretlendirilmekte fakat karşılığında makul bir fiyatla alınan internet miktarı ya sınırsız oluyor ya da sınırsıza yakın.
15 Ocak 2019 tarihinden itibaren uygulanacak olan karara göre, kullanıcılar mobil cihazlarındaki interneti paylaşma özelliğini açtıklarında (HotSpot) operatörlerine ücret ödemek zorunda kalacaklar. HotSpot özelliği yanlışlıkla bile açıldığında kesinti cihazınızdan anında gerçekleşecekken, bir önlem olması adına HotSpot’tan internet verisini engelleme seçeneği de sunulmamaktadır.
GSM operatörlerinin yaptıkları açıklamalara göre Türk Telekom ve Vodafone cihazların mobil internet paylaşımından ücret talep etmediklerini belirtirken, Turkcell farklı bir safta yerini aldı. Turkcell CEO’su Kaan Terzioğlu; uygulamanın amacının fiyatlandırmadan ziyade kullanıcıların şikayetleri üzerine özelliği güvenli bir hale getirmek ve de kullanıcıların paylaşılan internet miktarının farkında olmayıp aşım durumlarında faturaya ek yansımalardan şikayetlerinin önüne geçilmesi için yapıldığını söyledi.
Turkcell, faturalı faturasız müşteri fark etmeksizin ücretlendirmesini 9 TL olarak belirledi. Fakat bunun yanında bir koşul ve kampanyası da mevcut. Eğer Turkcell’in kullandığı Hızlı Giriş Servisi’ni (cep telefonu numarasıyla kullanıcı kimliğini doğrular) kullanarak internet paylaşımı yapılırsa, ücret ödenmeyecek; eğer kullanılmazsa 9 TL’lik ücret ödenecek fakat bununla beraber kullanıcıya yine mobil paylaşımında kullanabileceği 2 GB hediye internet verilecek. Bununla beraber aşım korkusunun önüne geçileceği düşünülüyor. Kullanıcılar ise telefonlarında bulunan bir özelliği, parasını verip satın aldıkları internetle beraber kullanmalarına müdahale edilmesi sebebiyle bu durumdan memnun değiller.

Bilgi Teknolojilerinin Ekonomik Etkileri

Bilişim teknolojileri hayatın her alanında etkisini gösterirken ekonomik olarak etki etmemesi düşünülemez. Fakat bu etkilerin araştırılması genellikle gelişmiş ülkeler üzerinden yapılmaktadır. Çünkü gelişmiş ülkelerde bilgi teknolojisine yapılan yatırımlar, sektörde gerçekleşen üretimler, bu sektöre yapılan Ar-Ge araştırmalarının fazlalığı gibi nedenlerle alt yapıları gelişmiştir ve bununla beraber verilere de daha sağlıklı ulaşılabilmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde yeteri kadar veri üretilememektedir.
Araştırmalara bakıldığında bilişim teknolojilerinin üretiminde ve kullanımında dünyanın lider konumundaki ülkesi ABD, 1990’lı yıllarda diğer ülkeler işsizlik ve enflasyonla uğraşırken ABD’nin büyümesinde meydana gelen artışın temel nedeninin bilgi teknolojileriyle beraber emek verimliliğindeki artış olduğu görülmektedir.
Donanım ve yazılımların kalitelerine bağlı olarak fiyatlarında hızlı düşüşlerin yaşanması bilgi teknolojisi dönemine ait tanımlanan bir özelliktir. İstedikleri kar seviyesine ulaşan firmalar, donanım ve yazılımlarını diğer sermaye yapılarının ve mallarının ikamesi olarak görerek fiyatlardaki değişimi bu şekilde kullanmışlardır. Yatırımların büyük bir çoğunluğu, içerisinde yüksek marjinal ürün barındıran ürünlere yapılarak toplam sermaye akışı arttırılmıştır. Bununla beraber emek verimliliği yükseltilmiştir. ABD’de 1960-1995 yılları arasında bilgisayar fiyatlarında %18, 1995-1998 yıllarında %28 düşüş yaşanmıştır ve 1995-1999 yılları arasında bilgisayar ile ilgili yatırımlar 4 kattan daha fazla artmıştır. Bu gelişmelerin ABD’nin ekonomik büyümesiyle beraber verimlilik düzeyine de katkı sağladığını söyleyebiliriz. Böylelikle sanayi ekonomisi yapısından bilgi ekonomisine bir evrilmenin yaşandığı söylenebilmektedir.
Türkiye’de bilgi ve iletişim teknolojilerinin üretimi yalnızca parçaların ithal edilmesiyle beraber ülkede montajının yapılmasından ibarettir. Kullanımının yaygınlaşması ise ABD’de 1970’lere dayanırken, ülkemizde 1990’larda başlamaktadır. Yani gelişmiş ülkelere nazaran geç bir uyum sağlama sürecinden bahsedebiliriz. Gelişmiş ülkelerde bilgi teknolojisi unsurlarından (bilgisayar yazılımı, bilgisayar donanımı, iletişim ekipmanları) yalnızca birine yapılan yatırımlar, Türkiye’de tüm unsurlara yapılan yatırımların toplamından çok daha büyüktür. Bu sebeplerle henüz yeteri kadar veri üretilemediğinden ekonomik etkileri açısından sağlıklı bir araştırma yapılamamaktadır.
Bilişim sektörü kendisine yapılan yatırımları hızlı bir şekilde kara çevirebilen, kendisini sürekli yenileyerek geliştiren bir sektördür. Bir ülkenin diğer ülkeler üzerindeki etkisi yalnızca teknolojik büyüklüğüyle değil ekonomik gelişmişliğiyle de ölçülür. Bu da yalnızca büyük yatırımlar, yüksek karlar ve kazançlarla değil bunların yanı sıra bilişim yönünden gelişmişliği de etkiler. Bilim ve teknoloji, ülkeleri kalkınma ve verimlilik yönüyle de fazlasıyla etkiler. Bilgi teknolojilerinin hızla gelişmesi global bir iletişim ağının kurulmasını sağlamıştır. Bu iletişim ağı bilimsel araştırmaların, kültürel değişmelerin, ticaretin, eğitimin ve üretkenliği bilgi kaynağını oluştururken dünyadaki tüm insanların iletişim kurabileceği de bir küresel merkez haline gelmiştir.
2018 yılı  Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verilerini belirlemek için çalışmalara başlayan TÜSİAD’ın açıkladığı son yıl olan 2017 verilerine bakalım.
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü bir önceki yıla göre %18,2 büyüyerek 116,9 milyar TL olurken; istihdamı 128 bin kişiye ulaşan olan sektörün ihracatı ise 1,3 milyar ABD dolarına ulaştı.
Türkiye’deki mobil abone sayısı ise 2017 yılında 77,8 milyon iken 2018 yılının üçüncü çeyreğinde 80.6 milyon oldu. 1 Nisan 2016 yılında başlayan 4,5G uygulamasının abone sayısı ise 69,3 milyona ulaşırken, aktif kullanan abone sayısı 38,7 milyon oldu. Sabit telefon abone sayısı 11,5 milyon, mobil internet kullanım miktarı da bir önceki çeyreğe göre %12 artarak 842 bin terabayta ulaştı. İşletmeciler 2018 yılının 3. Çeyreğinde toplamda 16 milyar TL gelir elde ederken, 2,3 milyar TL de işletmeciler tarafından yatırım yapıldı. Aylık ortalama mobil internet kullanımı yılın 2. Çeyreğinde 4,7 GB iken 4,5G abonelerinde ise bu rakam 7,6 GB oldu.
Fiberdeki yükseliş sebebiyle 4,5 abonelerinin sayılarının yükseldiği söylenebilir. Ancak bununla beraber altyapı çalışmalarının da yapılması gerekmektedir. Bu konuda da yatırımların devam edeceği söyleniyor ve şu an ki fiber ağ 345 bin kilometreyi aşmış bulunmaktayken fiber internet abone sayısı da 2,64 milyona ulaştı.
Bu rakamların tümü önemli. Çünkü Türkiye 2020 yılına gelindiğinde 5G hizmetini sunan ülkelerden biri olmayı hedefliyor. 5G hizmeti verildiğinde insanların hayatında daha fazla yer edinecek olan nesnelerin internetiyle alakalı göstergelerden biri olan Makineler Arası İletişim (M2M) hizmetlerindeki abone sayısı artarak bu yılın 3. Çeyreğinde 5 milyona ulaştı.
Gelişmekte olan birçok ülke ekonomik yapıları açısından geri kalmamak için dijital dünya ile ekonomik yapılarını uyumlu hale getirmektedirler. Ekonomik anlamda geleceğin en büyük yatırımı bilişim sektörüdür. ABD’nin ilk 10 bilişim firmasının toplam cirosu, ülkemizdeki 500 firmanın toplam cirosunun 3 katıdır. Türkiye jeopolitik konumu ve sosyal yapısı gereğiyle başarılı olabilecek ülkeler arasındadır. Bu sektör için gerekli olan hammaddeler ise yalnızca akıl, bilgi ve yaratıcılıktır. En önemli sermaye ise eğitimli insanlardır. Türkiye hem iç hem dış pazarda stratejiler belirleyerek, jeopolitik konumunun da önemini kavrayarak inovasyon ve Ar-Ge çalışmalarına gereken önemi vererek artık bilişim sektörünün önemini kavrayarak sektörde yerini almaya başlamalıdır.