Kırılgan Beşli Nedir? Kırılgan Beşli Ülkeleri Nelerdir?

Kırılgan Beşli

Morgan Stanley’in ağustos ayı ekonomi raporunda Kırılgan Beşli adında bir gruplandırma ortaya atılmıştır. Kırılgan Beşli olarak isimlendirilen bu grupta şu ülkeler yer almaktadır; Hindistan, Brezilya, Endonezya, Türkiye ve Güney Afrika.

Bir zamanlar BRICS ülkeleri (Brezilya-Rusya-Hindistan ve Çin) piyasaların en parlak örnekleri olarak gösterilmekteydi. Aralarına zaman zaman Türkiye, Güney Afrika, Meksika, Endonezya gibi ülkelerde katılmaktaydı. İlerleyen zamanlarda ise Çin, Rusya ve Meksika dışındaki ülkeler Kırılgan Beşli grubunda kendilerine yer bulmuşlardı.

Bu beş ülkenin bir araya gelmelerinde ki ortak nedenleri arasında yüksek enflasyon, zayıf büyüme, yüksek dış açık ve sıcak paraya olan bağımlılıklarıdır. Bu sayılan nedenlerden dolayı Kırılgan Beşli içindeki ülkeler ABD Merkez Bankası’nın (FED) politikalarından en fazla etkilenen ülkeler olmasına sebep olmaktadır. Bu 5 ülkenin para birimlerinin dolar karşısında ki duruşunu ve merkez banklarının faizlerini aşağıdaki tablodan inceleyebiliriz.

	2017	21.11.2018	Değişim%	Enflasyon	MB Faizi
Brezilya	3,31	3,76	13,4	4,56	6,50
Endonezya (Rupiah)	13,56	14,58	7,5	3,16	5,75
Hindistan (Rupi)	63,87	71,46	11,9	3,31	6,50
G.afrika (Rand)	12,38	14,06	13,6	4,90	6,50
Türkiye (TL)	3,79	5,36	41,6	25,24	24,00
Türkiye TL Hariç Ortalama			11,6	3,98	6,31

Tabloyu incelediğimiz zaman fark ediyoruz ki bir sene içinde ABD Doları’na karşı Türkiye hariç değer kaybı ortalaması %11,6 olarak çıkmaktadır. Türk Lirası ise diğer para birimlerinin yaklaşık 4 katı (%41,6) değer kaybetmiştir.
Bu ülkelerin Türkiye hariç enflasyon oranlarının ortalaması %3,98, Türkiye’deki enflasyon oranı ise %25,24’tür.
Merkez bankalarının faizlerine baktığımız zamanda ise yine benzer şekilde diğer ülkelere göre 4 katı kadar yüksek bir faiz oranı bulunmaktadır.

Kırılgan Beşli ve Reel Ekonominin Görünümü

Reel ekonomiyi ele almak için şu 4 unsuru karşılaştırabiliriz; Büyüme, işsizlik oranı, bütçe açığı ve cari açık. (2017-2018)

		Büyüme	İşsizlik	Bütçe Dengesi	Cari Denge
Brezilya		1,00	11,90	-7,8	-0,48
Endonezya		5,17	5,34	-2,5	-1,70
Hindistan		8,20	3,52	-3,53	-1,90
G.Afrika		0,40	27,50	-4,6	-2,50
Türkiye		5,20	11,10	-1,5	-5,50

Tabloyu yorumlayacak olursak Türkiye, gruptaki diğer ekonomiler karşısında bütçe dengesinde kuvvetli, cari dengede yetersiz, büyümede ise daha iyi bir konumda bulunmaktadır. İşsizlikte ise 3.sırada yer almakta ve kötü bir tablo çizmektedir. Tabloya baktığımız zaman en kırılgan ülkenin Brezilya olduğu görünmektedir. Türkiye ise kırılgan olmaktan ziyade cari açıktan da anlaşılacağı üzere daha çok dışa bağımlı bir ülke pozisyonundadır.

Kırılgan Beşli ve Kredi Risk Primleri

CDS, Credit Default Swap kelimesinin kısaltması olarak kullanılmaktadır. Türkçe’de tam bir karşılığı olmamasından dolayı CDS olarak kullanılmaktadır. CDS, bir kişi ya da kuruluşun, kredi sahibinin karşılaşabileceği alacağın ödenmemesi riskini belirli bir bedel karşılığında üstlenmeyi kabul etmesidir. Ülkeler arasında risklerin ölçülmesinde en fazla bu ölçü kullanılmaktadır. Dolayısıyla bir ülkenin risk durumunda artış olup olmadığını anlamak için CDS primlerine bakmak yeterli olacaktır. Aşağıdaki tabloda ülkelerin 2013 yılı içindeki CDS primlerini görebilmekteyiz. (Hindistan CDS verileri bulunamamaktadır.)

Tarih	Türkiye	Brezilya	Endonezya	G. Afrika
22.05.2013	118	130	140	169
31.05.2013	131	146	162	191
28.06.2013	191	185	207	216
31.07.2013	205	191	208	222
29.08.2013	240	203	282	240
30.09.2013	214	173	220	197
31.10.2013	185	166	193	185
15.11.2013	196	192	216	204
Artış Oranı (%)	66,1	47,7	54,3	20,7

Tabloya göre Türkiye en yüksek CDS prim oranına sahip olan ülke konumundadır. Bu durum yatırımcıları endişe içinde bırakmaktadır.

Yazar: Barış Çevik

Kaynakça: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46286933 https://vergidosyasi.com/2017/06/30/kirilgan-besli-kavrami-nedir-hangi-ulkeleri-ifade-ediyor/ http://www.mahfiegilmez.com/2013/11/krlgan-besli.html