Mevduat Hesabı Nedir? Mevduat Çeşitleri ve Faizleri |2023

Mevduat Nedir?

Mevduat, bankaların müşterilerine sunduğu en önemli hizmetlerden biridir. Bankalar bir nevi tasarruf etmek isteyenler ve yatırım yapmak isteyenlere güvence sunan, önemli bir yere sahip kuruluşlardır. Ülkemizdeki bankacılık sektöründe önceye göre büyük gelişmelerde bulunulduğu ve önlemler alındığı görülmektedir. Ekonomik kalkınmanın oluşturulabilmesi adına belli kaynaklara ihtiyaç duyan bankalar, müşterilerine geri ödeme garantisinde bulunarak mevduat hesabı açtırmaktadırlar. Güvenerek paralarını emanet eden müşteriler ise belli bir süre sonra paralarını faiz eklenmiş hali ile geri almaktadırlar. Bu duruma mevduat sistemi denmektedir. Mevduat, banka işlemlerinin başlangıcı sayılır. Banka ile işlem yapmak isteyenler, mevduat seçenekleri arasından kendilerine uygun hesabı seçmektedirler ve bu sistemle ekonomik istikrar sağlanmış olmaktadır.

Giriş

Mevduat kelimesi Arapça kökenli olup, ister süreli ister süresiz yani banka dilinde ister vadeli ister vadesiz bankaya emanet olarak bırakılan paradır. Birikimin bir yandan güvende olması bir yandan da faiz ile kar elde edebileceği yatırım seçeneğine mevduat denmektedir. Bankanın görevi bu güveni sağlamaktır. Bankaların mevduat seçeneklerini değerlendirmek ve araştırmak yatırımda bulunmak isteyenler açısından mantıklı olduğu belirtilmektedir.

Mevduat Hesabı Nedir?

Mevduat kelimesi ”tevdi” kelimesinden türemiştir. Tevdi, önemli kıymeti emaneten bırakmak anlamına gelmektedir. Fakat mevduat para karşılığı olan bir kıymetin emanet edilmesi değil, belli bir birikimin bankaya bırakılmasıdır. Bu birikim istenildiği takdirde yabancı meblağ da olabilmektedir. Birikimler vadeli, vadesiz gibi seçeneklerle bankaya bırakılabilir. Kişiler belli faizler karşılığında, parayı çekmek istedikleri zamanı baştan bildirerek (vadeli) ya da süresiz seçeneği (vadesiz) ile yatırdıkları paraya mevduat denir. Bir nevi belli bir miktar parayı belli bir zaman için emanet olarak bırakmaktır.

Kişilerin ve kurumların bankalara para yatırmalarındaki asıl amaçların başında kar elde etmek ve sermayelerini güvenli olarak saklamak vardır. Bu şekilde para yönetmede banka kullanılabilir. Banka kaynaklarının büyük çoğunluğu mevduatlardan oluşur, hal böyle olunca mevduat, bankalar için en önemli kaynaklar haline gelmektedir ve bu kaynakların çoğalması için belli çalışmalar yapılarak konuya öncelik gösterilmektedir. Mevduatın konuları kanunlar tarafından belirlenmiştir. Bankacılıkta mevduat hesaplarına ”tevdiat hesapları” da denmektedir. Fakat isim değişse bile amaç aynıdır. Hesaplar sadece para yatırıldığı zaman açılabilir ve tasarruf etmek isteyen kişi ve ya kurum ne kadar miktar para yatırırsa, hesap türüne göre o miktar kadar faiz alabilecekler ve miktar kadarını çekebileceklerdir.

Mevduat işlemleri şu şekildedir;

• -Hesabın açılması,
• -Hesaba paranın yatırılması,
• -Hesaptan para çekilmesi,
• -Hesabın kapatılması.

Tasarruf ehliyeti bulunanlar, kendi adlarına vadeli mevduat hesabı, vadesiz mevduat hesabı/ tasarruf mevduatı açabilmektedir. İstenilen meblağ kadar hesap açılabilir fakat bankada işlem yapılması için önce hesabımızın olması gerekmektedir. Bu hesaplara mevduat adı verilir ve bunlarda kendi aralarında sınıflandırılmaktadır. Mevduat hesaplarında özellikle belirtme yapılmadıysa Türk Lirası olarak açılır. Yabancı kaynak ile açmak istenirse buna ”Döviz Tevdiat Hesap” denmektedir.

Mevduat Çeşitleri Nelerdir?

Mevduat hesapları bankadan bankaya değişmek üzere çok sayıda çeşide ayrılabilir fakat belli başlı çeşitleri şu şekilde isimlendirilir; Vadeli mevduat, vadesiz mevduat, ihbarlı mevduat , kırık vadeli mevduat ve birikimli mevduat hesabı.

Vadesiz Mevduat

Süre kısıtı olmaksızın bankalarda açılan hesaptır. Bireylerin birikimlerini güvende tutmak adına kullandıkları hesap olarak da bilinmektedir. 10 kişiden fazla çalışana sahip kurumlar maaş ödemelerini genelde çalışanların bu hesaplarına yapmaktadırlar. Hesabın sahibi parasını çekebilir, maaşını bu hesapta toplayabilir, üçüncü bir kişiye para gönderimi yapabilir ve faturalarını bu hesaptan ödeyebilmektedirler.

Vadeli Mevduat

Süresi önceden belirlenmiş ve karşılıklı olarak beklenti durumu bulunan hesaptır. Yatırılan para bankada ne kadar durursa o kadar faiz eklenir. Bu süreler; 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 1 yıl olarak açılabilir. Hesabın sahibi istediği zaman parasını çekebilme hakkına sahip olsa da belirlenmiş süre bitmeden önce çekim yapılırsa eklenen ve ya eklenecek olan faizden düşüş gerçekleşir ya da faiz hakkı kaybolur.

Vadeli hesaptan faiz geliri elde edebilmek için vade sonundan önce para çekilmemelidir. Bu nedenle vadeli hesap açmadan önce vade süresi seçeneği belirlenirken dikkat edilmelidir. Son güne kadar hesaptaki paraya ihtiyacımız olmayacağından emin olunmalıdır. Her bankada hesap alt limitleri, faiz oranları ve vade seçenekleri değişkenlik göstermektedir. Vadeli mevduat hesabı açmadan önce iyi bir banka araştırması ve değerlendirmesi yapmak karlı bir yatırım için öncelik olmalıdır.

İhbarlı Mevduat

Mevduat Hesabında bulunan para diğer hesaplarda olduğu gibi yine istenilen zamanda çekilebilmektedir fakat diğer hesaplardan farklı olarak önceden haber verilmeli yani sözlük anlamı ile ihbar edilmelidir. Hesap açılmadan önce anlaşma bu şekilde yapılmaktadır. Yazılı ihbar için belirlenen süreler vardır. Genel olarak belirlenen süre 5 ile 10 gün arasında ihbar edilmesidir. Bu koşula bağlı olarak açılan hesaba ihbarlı mevduat hesabı denmektedir.

Kırık Vadeli Mevduat Hesabı

Bu hesaplar, normal vadeli mevduat hesaplarındaki vade süresine uyulmadığı zamanlarda uygulanılan mevduat hesabı çeşididir. Vadeli hesap için 1 ay, 3 ay, 6 ay, 12 ay ve üzeri vadeler uygulanırken, kırık vadeli mevduatta ise 1-3 ay içinde ve ya 3-6 ay içinde vade kullanmak isteyen müşteriler için uygulanmaktadır. Bu şekilde müşteri vadesini bozmak zorunda kalmaz ve süresini kendi belirlemiş olur. Müşteri kazancından mahrum kalmamış, banka ise daha fazla kaynağa ulaşmış olur.

Birikimli Mevduat Hesabı : En az 5 sene vadeyle açılabilen, sözleşme ile yazılı belirtilmiş ve 1 aylık, 3 aylık süre ile hesap içine para yatırılabilen mevduat türüdür. Bu tür mevduat hesabının sahiplerine değişken faiz oranı uygulanabilir. Tahakkuk edilmiş faiz oranları paraya eklenecek, vadenin bitimine kadar hesabın sahibine faiz ödemesinde bulunulmayacaktır.

Mevduat Hesabı Avantajları

Öncelikle en önemli avantajı, zaten birikmiş ve birikmekte olan paranın daha da değerlenecek olmasıdır. İnsanlar arasında ”yastık altı” tabiri ile evde birikim yapmak çoğu zaman yüksek miktarlı birikimler için güvenli olmamaktadır. Bankalar bize bu güveni sağlamakla yükümlüdür. Bir diğer avantajı ise bankaya kaynak olmasıdır. Bu sayede bankaların hizmetlerini devam ettirebilmeleri için olanak sağlamış oluruz. Evdeki paramız kayıt dışı ekonomi sayıldığından evde değil bankada saklayarak kayıt dışı olan ekonomiyi azaltmış oluruz. Bu nedenle ekonomi için yapılan araştırmalar ve veriler daha doğru sonuç vermiş olacaktır.

Sonuç

Mevduat hesaplarına bırakılan paraların sayesinde bankalar kendisine kaynak oluştururlar ve yatırım düşünen vatandaşlara kazanç sağlamış olurlar. Evde biriktirilmiş paraların bankaya aktarılmasıyla ekonomi alanında kalkıma sağlanmış ve bu kalkınmaya katkıda bulunulmuş olunur. Bu nedenle yatırımını güvenli şekilde saklamak isteyen müşteriler bankalarda bulunan vadeli mevduat seçeneğini çoğunlukla tercih etmektedirler. Çeşitli zaman seçenekleriyle de hesap oluşturulabilmektedir. Meblağ için belirlenen süreden itibaren 10 yıl geçerse ve müşteri tarafından aranmamış olursa faizi ile birlikte Merkez Bankası’na bırakılacaktır. Mevduat hesapları hem yatırımcının karını hem bankanın karını sağlamış olmaktadır.

Yazar: YAREN ÇANĞIRI

Kaynakça

• Ünalan, Nermin (2016). Mevduat Nedir? Çeşitleri ve Avantajları Nelerdir? https://paratic.com/mevduat-nedir-cesitleri-ve-avantajlari-nelerdir/
• https://www.muhasebedersleri.com/banka-islemleri/tmsf.html
• İmren, Cevat (2018). Mevduat Hesabı Nedir? Çeşitleri Nelerdir ve Nasıl Yapılır? https://bilgihanem.com/mevduat-nedir-cesitleri-nelerdir-ve-nasil-yapilir/
• (2017) Mevduat Nedir? https://www.1kredi.net/mevduat-turleri/
• https://www.ekodialog.com/Konular/mevduat-nedir-mevduat-cesitleri.html
• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (2007/1) Mevduat ve Katılım Fonlarının Vadeleri ve Türleri Hakkında Tebliğ https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/02/20070203-4.htm
• Akyol, Serhat (2018). Türkiye’de Mevduat Sigorta Sisteminin Genel Analizi-Ekonomi Maliye İşletme Dergisi https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/611189
• https://wildbearies.com/vadeli-mevduat-hesabi-nedir/