Üretici ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki Fark Nasıl Yorumlanır? | 2021

Üretici ve Tüketici Fiyat Endeksi Nedir?

Makalemizde size üretici ve tüketici fiyat endeksi arasındaki farkın nasıl yorumlanacağını anlatıyoruz. ÜFE “Üretici fiyat endeksi” yani üreticilerin ürettikleri malların fiyatlarından oluşan bir sepet endeksidir. TÜFE ise “Tüketici fiyat endeksi” yani üreticilerin ürettikleri malların fiyatlarindan oluşan bir sepet endeksidir. Enflasyon oranları bu endeksler kullanılarak hesaplanır. Bu iki fiyat endeks sepeti hem firmaların hem de vatandaşların günlük yaşamının içindeki fiyatların genel seviyesini yansıttığından ekonomi için çok önemli iki istatistiktir. Faiz ve gelecekte yapılacak birçok yatırım kararı ve maaş zamları bu grafiklere bakılarak yapılır.

Türkiye İstatistik Kurumu Her ayın üçünde bu iki veriyi kamu oyu ile paylaşır. 2018 yılının Temmuz ve Ağustos ayında en çok konuşulan istatistiklerin başında bu iki veri geldi. Yine 2021 yılının İkinci çeyreğinde de bu veriler birbirinden oldukça farklılaştı.

 

 

 

Bu iki tablo teker teker bize kısaca şu bilgileri verir:

• Üreticilerin maliyetleri artarken bu maliyet artışlarının sadece bir kısmını tüketicilere zam olarak yansıtmışlardır.
• Bu maliyet artışları firmalar tarafından karşılanmaktadır.

Üreticilerin zam yapmamasının altında bir iki neden olabilir:

• Menü maliyetleri: ürünlerin fiyatını değiştirmek de bir maliyettir. Yeni ambalaj yeni reklam vs. harcamalar zam yapmayı engeller.
• Üretici özellikle Temmuz ve Ağustos ayındaki dalgalanmaların durulmasını beklemiş olabilir.
• Rakipler fiyatlarını arttırmadan fiyat arttırıp müşteri kaybetmek istemez.

Yakın zamanda makro ekonomistlerin yaptığı araştırmalara göre Üretici Fiyat Endeksindeki değişimin yüzde 40’ının zaman içinde tüketici fiyat endeksine yansıdığını göstermektedir. Yani Üretici Fiyat endeksi yüzde 10 yukarıda gidiyorsa önümüzdeki aylarda Tüketici fiyatlarına bunun yüzde 4 civarı yansıyacağını varsayabiliriz.

Şöyle anlatalım: ÜFE’nin yüzde 40 civarında devam etmesi durumunda diğer her şey sabitken 3-4 ay içerisinde TÜFE’ye ekstra yüzde 8 daha etki edecektir. Yani TÜFE azalmayacaktır.

TÜFE azalmasa ne olur?

• Faizler düşmez!
• Faizler yüksek kalırsa yatırım, borsa, istihdam oranları bundan negatif etkilenir!
• İnsanlar reel faiz almaz ise dolara veya dövize, altına kaçar!

Faiz artarsa veya azalırsa ne olur öğrenmek için makalemize göz atın!

ÜFE,TÜFE zaman içerisinde yakınlaşır mı? Uzaklaşır mı?

Buraya kadar iki endeks arasındaki farkın nedenleri konusunda biraz ekonomi bilgisi almış olduk. Peki bu iki sepet arasındaki fark her zaman açık mı olur? Maalesef firmalar kar amacıyla kurulmuş işletmelerdir. Rasyonel olan hiçbir firma karsız/zararına iş yapmaya yanaşmaz.Bu yüzden firmalar maliyetleri artarken gecikmeli de olsa bunları fiyatlara yansıtacaklardır. Bu ise özellikle Türkiye Ekonomisinde TÜFE’nin 2018 yılı sonuna doğru eğer ÜFE yüzde 32 seviyesinde sabit kalırsa ona yakınlaşmasına yani TÜFE’nin de yüzde 17 seviyesinden yüzde 25’ler seviyesine yaklaşmasına neden olacaktır.

1. Bu iki makro ekonomik göstergeye bakarak yıl sonu enflasyon ve faiz oranlarının yükseleceğini,
2. Faizlerdeki artışın yeterli seviyede olursa ülkeye döviz girişi sağlayacağını,
3. Faizlerdeki artış yeterli seviyede olmaz ise döviz kurlarının en azından enflasyon oranı kadar yükseleceğini
4. Döviz kurlarındaki yükselişin ithalatı azaltırken ihracat rakamlarını yükselteceğini
5. Faiz oranlarındaki yükselişin kısa orta vadede kredileri azaltacağını ve yatırımları yavaşlatacağını öngörebiliriz.