Gini Katsayısı Nedir? Gini Nasıl Hesaplanır?
Gini Katsayısı Nedir? Gini Nasıl Hesaplanır?

Gini Katsayısı Nedir?Nasıl Hesaplanır? |2023


Gini Katsayısı Nedir?

Gini katsayısı, bir ülkenin milli gelirinin ülkede yaşayan vatandaşlar arasında dağılımını ölçen bir istatistiksel hesaplamadır. Bu sayı ülkenin zenginliğini ifade etmez, eldeki zenginliğin eşit paylaşılıp paylaşılmadığını ortaya çıkarır. Aynı zamanda sosyolog olan İtalyan istatistikçi, Corrado Gini’nin geliştirdiği ‘gini katsayısı’ 1912 senesinde bir makale olarak yayınlandı. Bu hesaplama sistemi dünya ülkelerinin tümünün gelir dağılımında bir eşitlik olup olmadığını ölçmek için kullandığı gelişmiş bir yöntemdir. Lorenz eğrisinden faydalanan gini katsayısı hesaplamalar sonucunda 0 ile 1 arasında bir sayı verir. Bu sayının sıfır değeri aldığı ülkelerde milli gelir bireyler arasında eşit paylaşılıyor demektir. Katsayısı bir olan ülkelerdeki milli gelirin tamamına yalnızca bir kişi sahip oluyordur demektir.

Gini endeksi ülkenin net gelirine göre ölçüldüğü için vatandaşların gelir dağılımı eşit olmasına rağmen, ülke servetinin büyük payı halen az sayıda bireylerin elinde olabilir.

Gini Katsayısı Nasıl Hesaplanır?

Katsayı hesaplanırken lorenz eğrisine ihtiyaç duyulur. Ülkeyi oluşturan vatandaşların gelirleri, en düşükten en yükseğe doğru sıralanır; daha sonra en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kesimden başlanarak eşit nüfus dilimlerinin gelirlerine ulaşılır. Eşitlik doğrusu ile lorenz eğrisi arasında kalan alanın, eşitlik doğrusu arasında kalan alana bölünmesiyle bulunur.

Ulusal Politika Üzerinde Katsayısının Etkileri

Bu Katsayı, ülkelere yoksulluk seviyelerini incelemede yardımcı olabilmektedir. Bir ülkenin gelir dağılımının eşit olmadığının belirlenmesi, hükümetin bu konuda bir araştırma yapmasına ve nedenlerini bulmasına yardımcı olmaktadır. Bunun yanında gini rasyosu GSYİH ( gayri safi yurtiçi hasıla) rakamları ile karşılaştırılabilmektedir. Eğer gayri safi yurtiçi hasılanın artışıyla beraber gini endeksi aynı oranlarda artış gösteriyorsa, nüfusun büyük çoğunluğunun artan bu gelirden faydalanamayacağı söz konusudur. Gayri safi yurtiçi hasıla artış gösteriyorken gini katsayısı sabit kalıyor ya da düşüyorsa, hasıla artışının olumlu etkilerinin olduğu söylenilebilir. Gelir eşitsizliğinin olduğu durumlarda, hükümet yetkilileri eşitsizliği öncelikle sosyal programlar ve vergilendirme politikaları yoluyla tekrar dağıtmayı hedefleyeceklerdir.

Kısacası katsayının varlığı ve bilinmesi, bir ülkenin içinde bulunmuş olduğu rotayı ölçmek ve incelemek için önemli bir yol sağlamaktadır.

Katsayısı Hesaplaması

Türkiye ve Bazı Dünya Ülkelerinin Eşitsizlik Katsayısı

Vergilerin dolaylı yoldan alındığı, çalışma saati sürelerinin yüksek tutulduğu, asgari ücretin ise düşük olduğu, cinsiyet eşitsizliğinin yüksek seviyelerde olduğu ülkelerin gini katsayısı oranı yüksektir. Gini katsayısının OECD ortalaması 0.316’dır.

Bu makale ilginizi çekebilir:   İngiliz Usulü İhale Nedir? İngiliz İhalesi Özellikleri |2023

Kadın ve erkek eşitliğine önem verilen, çalışanların haklarının ve özgürlüklerinin korunduğu, vergilerin vatandaşların gelirlerine göre alındığı ve asgari ücretin yüksek tutulduğu ülkelerin gini katsayıları düşük seviyelerdedir. Açıklanan son verilerde, Danimarka (0.252), Çek Cumhuriyeti (0.256), Finlandiya (0.260), Macaristan (0.272), Norveç (0.249), Belçika (0.262), Hollanda (0.288), Avusturya (0.267) ve Fransa (0.303) gibi nüfusu az, kadın ve erkek eşitsizliğinin minimum seviyelerde olduğu, eğitim seviyesinin ise yüksek olduğu ülkelerin gini değerinin düşük olduğu gözlemlenmektedir. Başka bir deyişle en yüksek ve en düşük servet arasında büyük bir oran farkı söz konusu değildir.

Afrika ülkelerinin tamamına yakını, Hindistan ve Çin gibi yüksek nüfuslu, besin kaynaklarının yetersiz olduğu ülkelerin gini katsayısı oldukça yüksek seviyelerde görülmektedir. Açıklanan son verilerde yüksek nüfusa sahip ve gini değeri, yüksek ülkelerin yanı sıra dünya gelir dağılımındaki adaletsizlik listesinde, Şili (0.501), Meksika (0.466), Türkiye (0.411), ABD (0.380), İsrail (0.376), Portekiz (0.344) gibi ülkelerin OECD ortalamasının üzerinde olduğu gözlemlenmektedir.

Türkiye’de bu katsayı ilk olarak 1987 yılında hesaplanmıştır ve 0.434 değerinde bir endeks elde edilmiştir. Sonraki 25 yıllık süreç içerisinde bu endeks 0.401 seviyesine gerilemiştir. Endeksin dünyada 0.48 seviyelerini bulduğu zamanda, ülkemizde düşük olması normal fakat büyüme oranı baz alındığında dünya ortalamasının üstünde olduğumuz gerçeği de bu oranın yüksek olduğunu gösteriyor.

Gini Katsayısı Ne Demek?

Gini katsayısı, bir ülkenin milli gelirinin ülkedeki vatandaşların arasındaki dağılımını ölçen istatistiksel bir hesaplama türüdür. Sosyolog ve istatistikçi olan İtalyan Ekonomist Corrado Gini tarafından 1912’de bir makaleyle birlikte yayınlandı. Gini coefficient, bütün ülkelerdeki gelir dağılımının eşitliği veya eşitsizliğini ölçmede kullanılan en popüler yöntemdir. Gini katsayının değer aralığı 0 ile 1 arasındadır. Bu katsayı eğer 0 ise ülkedeki milli gelir bütün bireyler tarafından eşit şekilde dağılıyor demektir. Gini değeri, 1 olduğu durumda ise ülkedeki bütün milli gelirin sadece bir kişi tarafından kazanması anlamına gelmektedir.

Lorenz eğrisi neyi gösterir? Bir başka ifadeyle söyleyecek olursak gini katsayısı, Lorenz eğrisi ile mutlak eşitlik doğrusunun arasında kalan alanın, mutlak eşitlik doğrusunun altında kalan üçgenin alanına oranıdır da denilebilir. Gini katsayısı, net değere göre değil, net gelire göre ölçülür. Bu sebeple ki kişilerin gelir dağılımı eşit olsa da ülkenin bütün gelirinin büyük çoğunluğu az sayıda kişilerin ellerinde hala yoğunlaşmaya devam ediyor olabilir. Özetle gini katsayısının oranının artması eşitsizliğin arttığını gösterirken azalması da eşitsizliğin azaldığını göstermektedir.

Bu makale ilginizi çekebilir:   Demirbank ve Demirbank'ın Batması Olayı Nedir?

Gini katsayısı Lorenz eğrisinden yola çıkarak gelir dağılımının adaletsizliğini matematiksel ifadelerle açıklamaktadır. Lorenz eğrisi ile eş bölüşüm doğrusu arasındaki alana X dersek eğer Gini katsayısı şu formülle hesaplanır: G=X alanı/ ABC alanı

Türkiye Gini Katsayısı

Türkiye’de ilk olarak gini rasyonu, 1987 yılında hesaplanıp endeksi 0.4348 değerini almıştır. 25 yıllın bu zaman periyotundaysa gini rasyonu 0.4018 seviyesine gerilemiştir. Gini endeksinin dünyada 0.48 seviyelerine kadar yükseldiği zamanlarda Türkiye’de bu oran daha düşük olmuştur fakat büyüme oranı olarak ortalama üzerinde olduğu için oran yüksek kalmıştır diyebiliriz. Ülkelerin gelir dağılımı, göç, suç ve mutluluğu arasındaki ilişki üzerine bir makaleyi okumak isterseniz

 

Yazan: UĞUR KAYA

Kaynakça

android oyun indir

office yazılım lisansı