Davranışsal Finans Nedir? |2023

Sefa ERKUŞ Davranışsal Finans Nedir? |2023 için yorumlar kapalı

İçindekiler

1 Davranışsal Finans Nedir?
- 1.1 Davranışsal Finans Ders Listesi

Davranışsal Finans Nedir?

Davranışsal finans, yatırımcı psikolojisinin yatırımcıların kararları ve finansal piyasalara etkilerini inceleyen finansın bir alt disiplinidir. Davranışsal finans, bireyler piyasada neden kendini kontrol edemiyor, faydalarını maksimize edecek şekilde davranmıyor ve gerçek bilgiler yerine neden kişisel bilişsel önyargılarına başvurur gibi soruların cevaplarına odaklanmaktadır.

Her gün milyonlarca insan hisse senetleri, kripto paralar, forex piyasaları gibi finansal enstrümanları al-sat yaparak (piyasa dili ile trade ederek) para kazanmaya çalışmaktadır. Geleneksel finans teorisi, iktisadın “homo economicus’unu” (Birçok iktisadi analizin temelinde bireylerin rasyonel, kuantum bilgisayarı gibi hesap yapabilen, ne istediğinin farkında olan ve bunu nasıl yapabileceğini bildiği varsayılır. Bu bireyler de “homo economicus” yani iktisadi insan olarak tasvir edilir.) referans noktası alarak her yatırımcının piyasalarda rasyonel şekilde davrandığını öne sürmektedir. Yani yatırımcılar her yatırım kararunda faydalarını maksimize edecek şekilde uzun uzun düşünüp tartarak yatırım kararı vermiştir. Verdiği karardan da oldukça emindir! Herkes rasyonel karar veriyorsa piyasalarda iniş çıkışlar yatırımcıyı ilgilendirmez. Gerçek hayatta ise borsalarda, emtia piyasalarında ya da kripto paralarda işlem yapan milyonlarca insan ise rasyonel karar vermekten oldukça uzaktır.

Örneğin piyasada al-sat yapan milyonlarca yatırımcı, az önce yatırım yaptığı bir hisse senedini ya da bir döviz paritesini kısa sonra satabiliyor ya da gerçekte hiçbir değer üretmeyen bir şirket değerinin yüzlerce katına kadar prim kazanabiliyor. Peki neden? İnsan “homo economicus” ise irrasyonel durumların sebebi nedir? En temel sebep insanın saf rasyonel bir canlı olmamasıdır. Gerçek dünyada duygularımız ve psikolojimiz hatta o gün yediğimiz yemeğin bile yatırım kararlarımız üzerine etkileri vardır. Sonuç olarak, “rasyonel” olduğu düşünülen yatırımcıların kararları tam olarak tahmin edilemez. Yatırımcılar da sık sık mantık dışı davranışlar sergileyebilmektedir.

Davranışsal finans tam da burada insanların bilişsel önyargıları ile verdiği kararları, kararların neden olduğu piyasa başarısızlıklarını araştırmaktadır. Davranışsal finansta en bilinen bilişsel önyargıları öğrendiğinizde sizin de sıklıkla düştüğünüz hatalı yatırım kararlarının sayısını azaltabileceksiniz.

Bu makalede Investopedia yazarı Nathan Reiff tarafından kaleme alınan davranışsal finansa ilişkin bir yazı dizisini Türkçe’ye çevirip zenginleştirdim. Bazı noktalarda yazarın anlatmak istediğine zarar vermeden anlamayı kolaylaştıran eklemelerde bulundum ve örnekler ekledim.

Bu dersin akışı boyunca, gerçek dünyada var olan ancak geleneksel finansal teorilerinin açıklayamadığı bazı anormallikleri (yani düzensizlikleri) açıklayacağız. Ek olarak, bazı bireylerin irrasyonel davranışlar sergilemelerine neden olabilecek kararların altında yatan önyargı ve güdülerin bir kısmını açıklamaya çalışacağız. Ayrıca finansal piyasalarda işlem yapanların bu irrasyonel davranışlardan nasıl yararlanabileceğini de araştıracağız. Umarım, bu dersi okurken, finansal konular söz konusu olduğunda, “faydanızı maksimize etme isteğinizi etkileyen unsurlara” karşı kendinizi daha iyi koruyabileceksiniz. (Yani daha rasyonel olabileceksiniz). Dersleri sırası ile takip etmek için aşağıdaki linkleri kullanabilirsiniz.

Bu makale ilginizi çekebilir: Borsada Getir Hisse Var mı? |2023